O peche de granxas de gando vacún é unha
constante en toda Galicia. A suba dos custes de produción, a falta de relevo
xeneracional e o progresivo despoboamento do campo son algúns dos factores que
explican este proceso.
A comarca de Ordes está na mesma situación.
Entre os anos 2005 e 2022 pecharon 6 de cada 10 granxas, concretamente o 62,4%,
cifra que supera lixeiramente o promedio da provincia da Coruña (59,22%).
Malia este devalo no número de explotacións,
a cabana gandeira mantívose estable na comarca. Apenas 1.350 vacas menos e só 5
se consideramos especificamente as vacas de muxidura.
Nestes 17 anos en todos os concellos da
comarca pecharon un gran número de granxas e aínda así en Frades, Mesía e Trazo medrou a cabana gandeira. Pero mentres nos dous últimos a suba foi mínima, Frades en cambio aumentou contundentemente o seu número
de reses (83% do total do aumento comarcal), consolidándose
como un dos municipios gandeiros por excelencia de Galicia e o primeiro da comarca sen discusión.
Os outros 4 concellos (os 3 centrais máis
Tordoia) perderon animais neses anos, sendo Ordes o municipio onde máis baixou
o censo vacún, pois mentres en 2005 contaba con 0,4 reses por habitante no 2022
esta cifra baixou a 0,2.
Como no resto de Galicia as explotacións que
sobreviviron aumentaron o seu tamaño, nalgúns casos duplicando e mesmo
triplicando o número de animais. É o caso de Cerceda que pasou de ter unha
media de 14,5 vacas por granxa no 2005 a 40,8 no 2022. En Frades este aumento foi desde as 32,5 ás 80,2 vacas por explotación.
O que non variou apenas foi a tipoloxía,
representando as vacas de muxidura algo menos da metade do total. Do 47,5% que
había en 2025 pasouse ao 47,8% no 2022.
Por municipios, a maior parte do gando
leiteiro está en Frades e Mesía, se ben, mentres en Frades representan o 56% do
total, en Mesía o seu peso é menor sendo só o 38%
.
EXPLOTACIÓNS e Nº de VACAS de 2005 a 2022
|
||||||
Concello
|
Granxas
|
+-
|
Vacas leite
|
+-
|
Vacas (v/h)
|
+-
|
Cerceda
|
99
|
-227
|
1.522
|
-339
|
4. 037 (0,3)
|
-702
|
Frades
|
198
|
-154
|
8.897
|
2.328
|
15.884
(3,9)
|
4.460
|
Mesía
|
233
|
-222
|
6.666
|
-219
|
13.187 (2,7)
|
690
|
Ordes
|
271
|
-408
|
2.837
|
-1.615
|
7.491 (0,2)
|
-3.273
|
Oroso
|
139
|
-156
|
1.148
|
-378
|
3.388 (0,2)
|
-1.054
|
Tordoia
|
209
|
-314
|
5.236
|
-853
|
10.081 (1,6)
|
-1.652
|
Trazo
|
207
|
-228
|
6.147
|
1.071
|
13.036 (2,0)
|
197
|
Comarca
|
1.356
|
-1.709
|
32.453
|
-5
|
67.834
|
-1.334
|
TOP
10
En 2022 a comarca de Ordes situaba 3 municipios no
Top 10 de Galicia por número de explotacións gandeiras: Ordes era o 4º, só por
detrás de Arzúa, Mazaricos e Santa Comba. Mesía era o 7º e Tordoia pechaba a
lista co seu 10º posto.
Pero se falamos de cabezas de gando, mudaba o
podio, aparecendo Frades no 3º posto, Mesía no 5º, Trazo no 6º, Tordoia no 7º e
Ordes quedando en 12º lugar. Restrinxindo a clasificación só ás vacas leiteiras
as posicións son similares.
CALIDADE
A comarca de Ordes pode presumir da calidade
do seu leite. Nas últimas edicións dos
Premios Exceleite desde 2019 ata 2024 as gandarías ordenses acadaron 16
premios, entre eles 11 ouros. A máis galardonada foi a Casa Landeira de Trazo
con 3 ouros e 1 prata, seguida con 2 ouros por Jesús Baleato de Tordoia e
Carmen Iglesias de Ordes. Por municipios, Tordoia é a onde foron a parar máis
premios (4 ouros e 1 prata), seguido de Trazo (3 ouros e 2 pratas).
Fóra da comarca destacaron Aranga, Friol e
Guntín.