domingo, 29 de noviembre de 2020

A voda Mariño Franqueira

  En marzo de 1935 tivo lugar unha das vodas máis notables na vila de Ordes. Casaron o futuro alcalde Rafael Mariño e María Franqueira, filla do comerciante do Recreo Manuel Franqueira, máis coñecido como Manolo da Ponte e de Carmen Regos Caramelo. Os asistentes eran un "Quen é quen" do concello. Pero mellor leamos a noticia que apareceu publicada no xornal El Compostelano o día 13 escrita polo seu correspondente en Ordes, o mestre Nicolás del Río.

  En la iglesia parroquial de esta villa y ante el altar de la Inmaculada, previamente adornado con mucho gusto, se efectuó el matrimonial enlace de la bella y elegante señorita María Franqueira Regos con el culto joven comerciante D. Rafael Mariño Vilela, siendo apadrinados por D. José Mariño, padre del novio, y doña Estrella Regos Caramelo*, tía de la novia, quienes obsequiaron esplendidamente a los contrayentes. Firmaron el acta como testigos D. Guillermo Peinador Vega, juez de instrucción de este partido, D. Juan Liñares Iglesias, diputado provincial, D. Paco Pérez, ayudante de Obras Públicas, y D. Antonio del Río Castro, secretario judicial. Al terminarse la ceremonia, le dirigió la palabra nuestro digno párroco*, haciéndoles historia del sacramento del matrimonio, como también de las contrariedades del mismo, a fin de que siempre estuvieran dispuestos a soportarlas, no desmayando hasta conseguir su principal objetivo, que es la creación de la familia, exhortándoles a conducirla por el camino del bien y la verdad.

  A continuación fueron los comensales a la casa de la novia, donde se sirvió una suculenta comida, reinando la mayor fraternidad entre todos los concurrentes que sería difícil recordar, dado su número que se elevaba a 130, aunque, sin embargo, citaré los siguientes para que el lector forme juicio del banquete: don Manuel Rey Nión, médico de Trazo, D. Manuel Concheiro García y D. Francisco Barreiro, del Banco Pastor; don Enrique García Iglesias*, D. Alfonso Andrade, D. José Rodríguez, D. Emilio Fandiño, D. José Castro, D. Antonio Louro Parada, D. Horacio Pol y señora, don Manuel Verea Remeseiro, don Segismundo Viqueira Ramos, D. Pedro Graña, D. Juan Regos Caramelo, D. Laureano Iglesias García, D. Manuel Mariño Vilela, Dª Carmen Mariño Vilela, maestra de Sarandones y su esposo, D. Jesús Castro y familia, Dª Josefa Pena García, Patita Astray Troche, D. Benito Regos, D. Francisco Mariño Vilela, familia de Mirás, D. José Rodríguez, Dª María Esther Castro de Linares y su encantadora hija Pilar y D. Luis Linares Castro.

* Estrella Regos Caramelo (m. 1975) foi a nai de Ramón o Practicante.
O sacerdote de Ordes en 1935 era D. Ramón Mosteiro Ferro.
Enrique García Iglesias era secretario do xulgado no concello de Tordoia. Casado con Dolores Calvo, filla de Ramón Calvo, o propietario da ferraxería.

sábado, 28 de noviembre de 2020

Mestres pedichóns

  Se hai algo que permanece inalterable ao longo dos tempos é que todos os traballadores queren máis soldo e mellores condicións na súa profesión. Iso sucedía en 1935 cos mestres de octava categoría, defendidos pola deputada dereitista e mestra Francisca Bohigas, que reivindicaban 4.000 pesetas de soldo anual. Velaquí unha carta de varios mestres de Ordes publicada no xornal El Compostelano o 24 de abril dese ano e en El Ideal del Magisterio en maio.

  Con el epígrafe "A los maestros nacionales de la categoría octava", recibimos esta nota: 
  Compañeros: Alentados con el ejemplo del resto de las provincias de España, nos es muy grato manifestaros que también los de este partido judicial nos hemos reunido en el día de hoy en esta localidad con el fin de adherirse a este movimiento entusiasta, que tanto nos honra, para reivindicar nuestros derechos adquiridos al calor de servicios inmarcesibles e inmaculados en bien de la escuela, del niño y de la enseñanza, siguiendo el derrotero sacrosanto de la República. 
  En nuestra reunión, que pudiéramos llamar más bien una asamblea, reinó la más fraternal camaradería y unidad de criterio, considerando la legitimidad de nuestras justas aspiraciones, las cuales no dudamos serán pronto convertidas en ley, teniendo en cuenta las últimas declaraciones del nuevo Director General, persona muy versada y conocedora de esta cuestión por su abolengo profesional. 
  Después de una pequeña deliberación, se acordó remitir una instancia colectiva al Ministerio, razonando nuestra petición con textos legales, que seguramente moverá al legislador a concedernos lo que es de justicia, con lo cual trabajaremos con más entusiasmo en bien de la Patria, laborando por ella como el buen hijo por su cariñosa madre, hasta colocarla en el rango que le corresponde. 
  La razón está de nuestra parte, y como nuestra demanda no cuesta dinero al Estado, al menos de momento, como muy acertadamente demostró en el Congreso la señorita Bohigas, nuestra ilustre defensora, entre otros muchos diputados, se puede dar por descontado nuestro triunfo, que veremos plasmado en una ley en época no lejana, la cual será una efemérides muy simpática para el Magisterio, que animará para proseguir luchando en la ardua labor que nos está encomendada. 
  Compañeros: No desmayéis, ni perdáis de vista este acapital asunto, no olvidando que la unión es la fuerza y que después del martirio viene la palama, y mientras tanto recibid un fraternal saludo de los reunidos en este rincón. 
  Clotilde Stolle Liñares, Dolores del Río Barros, Enrique Isorna Couselo, Germán Doval García, Antonio Lesta Cernadas, Manuel Bascoy Pereira. 
  Órdenes, 21 de abril de 1935.

Clotilde Stolle Liñares: filla de José Stolle García, secretario do Concello de Boqueixón e logo do de Coristanco, nese momento era mestra en Santaia de Moar (Frades). Sería logo mestra en Padrón e morrería xunto con dúas fillas e oito vítimas máis nun tráxico accidente ferroviario en maio de 1952. 
Dolores del Río Barros (1912-1992): filla do mestre don Nicolás del Río, mestra en Albixoi (Mesía). 
Enrique Isorna Couselo (1907-1964): de Sar (Santiago), casaría en agosto dese mesmo ano con Ángela Artime Astray. Foi mestre en Portomouro. 
Germán Doval García (1906-1962): de Carral, mestre no Canedo. Chegou a ser brevemente alcalde de Ordes en 1936. Tivo que fuxir e estar agochado ata 1945. 
Antonio Lesta Cernadas (1906-1935): de Visantoña, fillo dos mestres José Mª Lesta e María Cernadas e irmán de Alfonso Lesta (mestre do Casal e do Recreo), morrería apenas tres meses despois, en xullo. 
Manuel Bascoy Pereira (1893-1970): mestre en Trazo. Casou con Carmen Liste, irmá de Fernanducho.

sábado, 21 de noviembre de 2020

A Fonte das Meigas

  As encantadas ou mouras son figuras mitolóxicas con aspecto de muller nova, fermosa, de longos cabelos louros e ollos claros. Posuidoras de moitas riquezas, peites, tesoiras de ouro, gando, vacas, porcos, etc. Xeralmente están encantadas ás beiras de ríos, fontes ou covas próximas a dolmens ou castros. 
  O seu carácter é ambiguo, nada que ver coas benévolas fadas que popularizaron as películas Disney. Neste caso poden ser moi benéficas con quen lles fai un favor e outorgarlle valiosos agasallos pero tamén poden ser en extremo rancorosas con quen as traizoa ou simplemente as desaira, provocándolle feridas ou mesmo matándoo. 
  Algunhas veces hai que levarlles un bolo de pan quente e enteiro, senón non producirá efecto e a encantada tomará represalias. Outras veces convértense en serpes monstruosas e será preciso darlles tres bicos para romper o feitizo.
 
  O termo mouro/moura é moi utilizado pero debemos entender que non garda ningunha relación cos árabes que invadiron a península Ibérica. No século XVII o viño mouro era o viño sen mesturar con auga, sen bautizar. A palabra xentil foi substituíndose pola palabra mouro (o sen bautizar) de forma paulatina, ata absorbela case por completo e confundirse cos mouros históricos, os pagáns por excelencia para o cristianismo medieval. Este proceso tamén se deu en Irlanda. Así os túmulos neolíticos obra dos Tuatha de Danann (as tribos da deusa Dana) segundo os relatos mitolóxicos, remataron por considerarse obra dos daneses, pobo invasor pagán de Irlanda. 


  En Ordes tamén temos a nosa propia lenda de encantadas. O lugar é o castro Ceidón preto da Espenica e unha fonte moi próxima ao castro, que recibe o nome de Fonte das Meigas (sen dúbida hai algo de confusión cos termos).
 
  Houbo unha vez un campesiño que atopou a un mouro no castro Ceidón. O mouro estaba moi triste e explicoulle que tiña tres fillas encantadas alí no castro (as mesmas que ían beber á fonte). Necesitaba a súa axuda para liberalas e ese labor consistiría en levar tres bolos de pan quente á fonte. Así o fixo o campesiño pero entroulle fame e comeu o cornecho dun dos tres bolos. Cando chegou á fonte alí estaban esperando as belas mouras. Os tres bolos de pan convertéronse en cabalos nos que elas se montaron e escaparon. As tres? ... Non! porque a un dos cabalos faltáballe unha pata! así que unha das mouras quedou atrapada para sempre na fonte onde segue aínda esperando que alguén a rescate. 
  A lenda non di que castigo recibiu o campesiño (ou quen ma contou non o lembra) pero dedica especial atención á tristeza do mouro que, laiándose, recitou este poema: 
                        Adeus Castro de Ceidón, 
                        aquí quedan as cordas do meu corazón.

martes, 17 de noviembre de 2020

Día sanguento en Tordoia

   As terras de Gorgullos (Tordoia) volveron ver correr o sangue, sendo de novo escenario dun homicidio. O día foi o 20 de xaneiro de 1935. Jesús Pallas Becerra, un campesiño do lugar, duns 45 anos de idade, volvía á súa casa acompañado da súa esposa e fillo. No camiño atopouse fortuitamente co seu veciño José Castro Ríos. Ambos mantiñan unha longa inimizade polas cuestións habituais e, ao verse, encerelláronse nunha violenta discusión. Chegaron ás mans e Pallas levou a peor parte pois José Castro asestoulle unha tremenda puñalada na rexión abdominal que deixou a Jesús tendido no chan ante o espanto da súa muller e fillo. Foi levado ao hospital, pero esa ferida con saída de todo o paquete intestinal era mortal de necesidade. Catro días despois faleceu. 

  Detido Castro, o Xulgado de instrución de Ordes incoou o consecuente proceso e o xuízo, ao que asistiu moito público da zona, tivo lugar en novembro dese mesmo ano. O fiscal foi Ramón Rivero de Aguilar, mentres que o avogado defensor foi o omnipresente Manuel Casás. Este rexeitou a pena de 14 anos de prisión e 15.000 pesetas de indemnización que pedía o fiscal e solicitou a libre absolución. 

  Unha vez máis o xurado popular emitiu veredicto de inculpabilidade, o que significou a liberdade para José Castro e moitas felicitacións para Manuel Casás. O xornal La Voz de Galicia subtitulou a noticia "Otro homicida absuelto" porque, evidentemente, non eran ningunha novidade esas sentenzas tan benévolas.

  Ese mesmo día na Sala Segunda foi o xuizo contra José Blanco Remuñán de Ardemil que matara a un dos mozos que foran a darlle unha cencerrada o ano anterior e que, por suposto, tamén saiu absolto.

  Na Sala Primeira houbo outra causa proveniente das terras de Ordes, pero esta menos tráxica. Juan Touriño Morlán o 13 de xullo discutiu con Jesús Suárez sobre a posesión dun acordeón que se sorteaba. Acabou sacando unha pistola e pegándolle un tiro aínda que a ferida non foi demasiado grave. O fiscal Pedro González Villamil solicitou para el 6 meses de arresto por tenencia ilicíta de arma de fogo e 20 días polas lesións causadas, pena á que finalmente o condenou a Sala.

domingo, 15 de noviembre de 2020

A Torre de Buscás

 A arqueóloga Mª del Rosario Valdés Blanco-Rajoy, por certo descendente de Eduardo Pondal, investigou e publicou "Las fortalezas medievales que jalonaban la ruta jacobea entre Santiago y Betanzos", varias delas na comarca ordense. Velaquí as liñas que dedica á desaparecida fortaleza de Buscás. 

   Desde A Calle se continuaba a San Xulián de Poulo donde hubo un hospital para pobres y peregrinos; poco más adelante se cruzaba el puente de Vilariño y de ahí se iba a San Paio de Buscás cuyo caserío lleva también el nombre de A Rúa en clara relación con el camino.

   El 27 de abril del año 1430, nos consta que Alonso de Mendoza recibió del arzobispo compostelano varias feligresías que, con anterioridad y en iguales condiciones, fueron concedidas en terraria a doña Constanza de Mesía y a don Lope de Mendoza. En tierra de Montaos, don Alonso obtuvo las feligresías de “San Lorenzo del Hospital” y “San Giao de Poulo” y el coto de “Buyocaz” [Buscás], lugares todos ellos situados sobre el camino frangíneo.


  Conocemos la existencia de una torre en Buscás por la toponimia y por sus restos arqueológicos; esta torre bien pudiera corresponder al coto de Buyocaz. Se encontraba unos 250 m. al nordeste del lugar de A Rúa, sobre la margen derecha del camino. Estaba emplazada en un terreno montuoso actualmente poblado por árboles caducifolios, entre los que se extiende la maleza; las fincas colindantes están dedicadas al cultivo y en su conjunto se denominan “Agra da Torre”. El enclave lo constituye una pequeña elevación situada en un meandro de la margen derecha del “Rego do Cabo”, afluente del río Cabrón. Por el Este existe una acusada caída hacia el fondo del arroyo, mientras que el lado Oeste constituye una zona sumamente accesible.

 
  La fortificación se organizaba en torno a una mota que conserva unos dos metros de altura, cuya parte superior constituye un recinto de planta cuadrangular de 25 metros de lado. Toda el área aparece socavada; posiblemente se extrajo de ahí piedra y canterías para ser reaprovechadas; a simple vista no se observan restos de ningún cercado que defendiese este recinto, aunque es muy probable que sí lo hubiese. Por el lado Este, el recinto se asoma al Rego do Cabo, mientras que por los restantes lados existe un foso que tiene por término medio unos 5 metros de ancho y en algunos puntos alcanza gran profundidad, a pesar de hallarse parcialmente colmatado. Antecede al foso una explanada que rodea el recinto central y que tiene unos 20 metros de anchura por término medio; la explanada se eleva entre 1,5 y 2 m. sobre el territorio circundante.

   Por lo que se puede ver en superficie, no es posible asegurar que esta explanada estuviese defendida por una muralla, sin embargo la notoria elevación del terreno al Norte y al Sur de la zona perimetral nos hace pensar en los restos de algún tipo de cercado. Este asentamiento no se menciona en la documentación medieval, ni conocemos reseña histórica alguna que se refiera a él.

   En un contexto y lugar indeterminado de la parroquia de San Paio de Buscás se encontró hace unos años un conjunto de 16 monedas de vellón de Alfonso IX de León, consistente en 14 dineros y dos óbolos de la ceca compostelana, hechos en plata y que han sido fechados en la primera mitad del siglo XIII. Las piezas se hallan hoy en parte confundidas con las de otro conjunto y con algún ejemplar suelto del mismo tipo de moneda, todas de procedencia desconocida y conservadas en el museo provincial de Lugo [Tesouriño de Buscás]. Quizá pudiera ponerse la torre de Buscás en relación con este hallazgo. 
Mª del Rosario Valdés Blanco-Rajoy

sábado, 14 de noviembre de 2020

1935: Antes da batalla

   Comparado con outros anos, 1935 non foi demasiado malo. Houbo momentos de respiro: nos USA Wallace Carothers creou o nailon abaratando as imprescindibles medias femininas, comezou a venderse cervexa enlatada en Virginia, apareceu a 20th Century Fox e a xente podía divertirse vendo a Fred Astaire e Ginger Rogers en "Top hat" ou aos irmáns Marx en "A night at the opera". E ata se patentou o Monopoly!

   Por suposto Alemaña continuaba o seu camiño cara a guerra e ese ano anexionou o Sarre, creou a Wehrmacht incumprindo o Tratado de Versalles e promulgou unha lei que quitaba a nacionalidade aos xudeus. Mentres o seu aliado Mussolini comezaba a guerra de Etiopía. En Asia tampouco ían ben as cousas: Mao Zedong continuaba coa súa marcha mentres tropas xaponesas entraban en Beijing.
 
   España vivía a resaca da Revolución de Asturias. Seguiu habendo incidentes pero desde logo menos graves: en marzo houbo unha liorta entre falanxistas e esquerdistas que rematou traxicamente en Aznalcollar (Sevilla), en abril volveu a haber violentos enfrontamentos entre campesiños de Lorca (Murcia) pola escaseza de auga e en maio en Málaga seguiron as liortas con motivo da venda do xornal Patria. Ese mesmo mes Alejandro Lerroux formou o seu quinto goberno. A CEDA obtivo cinco carteiras e Gil-Robles foi nomeado ministro da Guerra. A esquerda foise reorganizando e a finais do ano constituíuse a Fronte Popular liderada por Manuel Azaña e formada por republicanos, socialistas, comunistas e nacionalistas vascos.
  Anecdoticamente en 1935 tivo lugar a 1ª Volta ciclista a España e comezou a haber multas de tráfico.
   En Galicia celebrouse a 2ª edición do polémico Mitin das Arengas. Outra nova importante foi o inicio da construción de Lavacolla, o 1º aeroporto, que empezaría a funcionar xa en plena Guerra Civil.
 
  En Ordes o alcalde Antonio Concheiro e a maioría dos seus concelleiros adheríronse á CEDA mentres Manuel García Gerpe comezou a organizar un "Bloque de la Juventud" (republicanos, socialistas, galeguistas ...) para atacar o férreo control da política municipal por parte da dereita. Ademais...
XANEIRO: A Deputación adxudica as obras do camiño Ordes - Portomouro na sección Ordes - Ponte Chonia ao contratista Manuel Baldomir Prego.
FEBREIRO: Consello de Guerra contra o sindicalista agrario Heriberto Pérez Proenza, de 50 anos, por agresión á forza armada do que saiu absolto. A Deputación aproba o proxecto do camiño Ordes - Pontecarreira.
MARZO: Segundo Ferreiro del Río, único opositor para a praza de depositario dos fondos municipais con soldo anual de 1000 pts máis 250 de gratificación. Voda do futuro alcalde Rafael Mariño Vilela con María Franqueira Regos. A Agrupación Artística Compostelana da unha representación no Teatro Troche. Breve parada na vila do ministro de Mariña, o ordense Abad Conde. 
 
ABRIL: Liorta entre os veciños de Ardemil Jesús Bao Bello e Juan Couto Sanjurjo. Liorta na Poza en Mercurín da que saiu malparado Andrés del Río Regueira, 26 anos, agredido por Ricardo Bermúdez Pena (19), Valentín Gestal (17) e Miguel del Río (26). Liorta en Leira por un aproveitamento de augas entre Andrés Mosquera e Manuel Vieites López que estaba acompañado do seu fillo José Vieites. Juan Liñares Castro (futuro alcalde) licénciase en Dereito.
MAIO: Manuel Concheiro, que era codirector con Francisco Barreiro González, queda como único xerente da sucursal do Banco Pastor en Ordes. Abelardo Cañedo absolto do delito de incendio.
XUÑO: Morre o médico Luciano Romero Quiroga, sogro do militar Arturo Pérez Loureiro. A Banda de Ordes toca en Santiago nas festas da Costa Vella polo San Xoán.
 
XULLO: Excursión de escolares de Ordes á Coruña. Morre o mestre da escola do Mesón do Vento Antonio Lesta Cernadas aos 25 anos de idade. Leonor Mareque Iglesias, de 35 anos, mordida nunha man pola súa veciña do Recreo Carmen Vidal.
AGOSTO: Polémica pola falta de símbolos republicanos nas festas patronais. Detidos José López Juncal, Manuel Fernández Rodríguez e Andrés Varela Regos por facer disparos no medio dunha liorta nunha romería en Lesta. Traspasábase o comercio de Ezequiel Astray (morto o ano anterior). Pedida de man de Sofía del Río Carballido para Jaime Concheiro. Morreu José Manteiga Mosquera en Poulo aos 65 anos e, no manicomio de Conxo, Carolina Castro Amor aos 53 anos.
SETEMBRO: 5 mulleres detidas na feira de Ordes por pagar con moeda falsa. O avogado santiagués Juan Jesús González volve a Ordes para dar unha conferencia sobre o dereito agrario da República en Galicia. Unha excursión de notables polo trazado da liña férrea celebra un banquete -servido pola "Fonda Mariño"- na estación da Pontraga.
 
OUTUBRO: Morre en Niveiro (Val do Dubra) o ex-deputado provincial Celestino Amigo Oreiro. Choque de autobuses en Oroso, sendo un deles conducido por Jesús Castro o Padre Benito. Morto a estacazos o mozo de Vilamaior Manuel Sanjurjo Rivas de 23 anos. Carmen Mariño Martínez golpea cunha pesa na cabeza a Manuel Botana. Xubílanse Juana Caramelo, mestra de Poulo, e Francisca Platas Piñeiro, mestra de Montaos, despois de 40 anos de traballo. Manuel Raposo Barreiro e Francisco Patiño encargados de cobrar o imposto sobre as cédulas personais pola vía de apremio en todo o partido xudicial de Ordes.
NOVEMBRO: Voda do xastre Manuel Ponte con Mª Carmen Rivas. Manuel Moure e Manuel Ríos agriden ao carpinteiro Laureano Vázquez Mandayo, de 28 anos, cunha fouce. Nomeado fiscal Manuel Calvo Pérez e suplente Jesús García Calvo. A Deputación concede 4.000 pesetas para facer un lavadoiro en Ordes e encarga a Juan Liñares a inspección.
DECEMBRO: Constitúese o Grupo Galleguista en Ordes. Manuel Ares Ríos dispara (sen darlle) a Manuel Castro Lavandeira nun baile. Antonio Ferreiro Juncal mallado a paus polos mozos Manuel Martínez García, José Areosa Bermúdez e os irmáns Manuel Andrés e Jesús Varela Regos. Ao cura de Vilamaior, don Vicente Monteagudo, Ángel Viqueira e outro home roubáronlle carne de porco por valor de 100 pesetas. Morre o rico propietario das Encrobas Manuel Ríos Barbeito.

sábado, 7 de noviembre de 2020

A familia Prego (Mercurín)

  O apelido Prego é especialmente común no concello de Cerceda (pouco máis de 120 portadores) e na parroquia de Mercurín desde onde se espallou ata a vila de Ordes. No concello hai actualmente uns 130 portadores.
  O patriarca da extensa familia Prego foi Manuel Prego Calvo do lugar de Mañufe que casou a principios do século XX con María Becerra Viqueira de Tras do Río (Tralorrío en argot local). Alí se estableceu e tiveron 9 fillos: Jesusa, Antonia, Manuel, Jesús, Estrella, Marcelino, Mª Josefa, Carmen e Jesusa Prego Becerra. Aparentemente a 1ª e a última tiñan o mesmo nome (supoño que algunha sería María Jesús ou María Jesusa).
 
Jesusa Prego Becerra (1907-1985) casou cun dos Barreiros do Casal. Tratábase de Juan Barreiro Mosquera, irmán menor de José, o herdeiro. Instalados no Casal tiveron 6 fillos, entre eles os moi coñecidos Barreiros da Maquía porque traballaron na maquía de Fernanducho que era parente deles por parte da rama Mosquera.
Antonia (1910-1985) era coñecida como Antona de Villaverde porque a pesar de que o seu home, Andrés Varela Regos, procedía da parroquia de Lesta, establecéronse nunha pequena casa en Vilaverde. Alí tiveron 4 fillos. O maior, Jesús Varela Prego, era moi coñecido por ser vendedor ambulante nas feiras. Casou con Lourdes Candal, filla de Ramón da Casa Grande do Mesón do Vento. Tamén ela e o fillo dedicáronse á venta nas feiras. A segunda, María (1940-2020), casou con Martiño das Casillas co que tivo 4 fillos. O terceiro, Manuel, viviu no Balado e o 4º, Ricardo, nas Casillas.
Manuel Prego Becerra (1914-2012), o primeiro varón, foi o que herdou a casa familiar en Tras do Río. Casou coa viúva Jesusa Martínez (que xa tiña unha filla) e tiveron 5 fillos máis.
 
Jesús (1916-1983) estableceuse no Recreo. Casou con Estrella García coa que tivo 4 fillos.
Estrella (1919-1996) tivo un único fillo de solteira, Ricardo Prego, que casou con Estrella Pena. Viven no Paraíso onde tiveron 4 fillos. A maior, Chus Prego foi mestra no CEIP Castelao despois de estar moitos anos no Pindo (Carnota) e Pontepedra (Tordoia).
Marcelino (1922-1995) tamén quedou en Mercurín. Casou con Jesusa Franqueira coa que tivo 5 fillos.
María Josefa (1925-2011) Viviu no Recreo e tivo tamén un único fillo, Alfonso.
Carmen (1927-2015) casou con Antonio Rama e viviron en Castrelos (Leira). 
Finalmente Jesusa (1930-1989) viviu no Recreo.
FONTE: Mª Jesús Prego.
 

viernes, 6 de noviembre de 2020

Un edicto de 1878

   En febreiro de 1878 El Diario de Santiago publicou este curioso documento no que atopamos mencionados varios personaxes da comarca e un par de capelas que ou ben desapareceron ou cambiaron de nome.

  Don Alfonso XII por la gracia de Dios Rey Constitucional de España, y en su nombre D. Canuto Gutiérrez del Olmo. Juez de primera instancia de la Villa de Órdenes y su partido.

  Hace público: que en este juzgado y escribanía del que autoriza, el procurador D. Juan Carnota* a nombre de Fernando Botana Botana, Francisco, María y Manuel Viqueira, Benito Beiras, marido de Francisca Viqueira, Agustín Veiras de Teresa Viqueira, José Mosquera como de Teresa Uzal, vecinos de San Julián de Poulo, D. José del Río Noya en representación de su esposa Josefa Botana, de esta villa, Domingo Noya, marido de Antonia Botana, de Santa Marina de Parada, Jacobo Louro de Margarita Viqueira, de San Pedro de Ardemil y de Andrés Uzal Botana de San Martín de Marzoa, se presentó demanda ordinaria por acción real por dependencia del juicio de testamentaría y después abintestato de D. José Botana Sánchez Vilarelle, sobre mejor derecho a los bienes pertenecientes a las capillas de la Concepción en Santa Eulalia de Pereira y San Roque en San Julián de Poulo, fundadas, la primera por D. Diego Barreiro y Aguiar rector que ha sido de Montaos y Pereira, y la segunda por el presbítero D. Andrés García, cuyo patrono de ambas ha sido D. Juan Botana Sánchez Vilarelle a quien heredó su hermano D. José; en vista de cuya demanda se dictó el siguiente auto. Por presentada la demanda ordinaria de que se hace mérito con las cédulas personales y documentos que se acompañan, téngase al procurador Carnota por parte legítima en este asunto, toda vez que tiene acreditada su personalidad en el juicio voluntario de testamentaría a que hace referencia; por hecha la designación de los archivos en que se encuentran los documentos en que funda su derecho; y de aquella se confiere traslado con emplazamiento a José Marzoa Pouro?, Pedro Fuentes, como marido de María Marzoa, de San Pelayo de Buscás, Benito y Manuel Mosquera, Ventura de la Iglesia de la parroquia de esta capital, y a D. José León Folgueira, ausente, según se dice, en ignorado paradero, al que se le emplace a medio de edictos que se fijarán en los sitios públicos de este juzgado, insertándose en el DIARIO DE SANTIAGO como punto de su última residencia, y en el "Boletín oficial" de la provincia por término de nueve días comunes a las partes, que empezarán a correr desde el último emplazamiento, para que la contesten a medio de procurador legalmente autorizado y bajo la dirección de letrado. Tómese razón de las cédulas personales exhibidas y devuélvanse. Juzgado de primera instancia de Órdenes Enero veintiocho de mil ochocientos setenta y ocho y certifico.- Canuto Gutiérrez del Olmo.- José Patiño.

  Y para insertar en EL DIARIO DE SANTIAGO a fin de que llegue a conocimiento del D. José León Folgueira, expido el presente edicto.  
  Dado en la villa de Órdenes a 30 de Enero de 1878.- Canuto Gutiérrez del Olmo:- D.S.O. José Patiño.
 
* Juan Carnota Calvo (1830-1905): Nacido en Frades, de oficio procurador. Alcalde de Ordes nos anos 70 do século XIX. Casado coa ordense Lucía Pérez Soneira (n.1838), foron pais do xornalista Vicente Carnota e do tamén procurador José Carnota