España 1945-1950

 

 Ostracismo internacional 

  O final da 2ª Guerra Mundial deixou ao réxime franquista nunha posición moi delicada. As democracias occidentais vencedoras déronlle as costas pola súa pasada colaboración co Eixo. Isto quedou perfectamente reflectido o 26 de xuño de 1945 na firma da Carta de Nacións Unidas en San Francisco. O 8 de decembro de 1946 unha expresa resolución vetaba a súa entrada en calquera organismo internacional e recomendaba ao resto de países a retirada de embaixadores. 

Autarquía 

  Franco respondeu ao día seguinte cunha gran manifestación na Praza de Oriente reivindicando o orgullo nacional fronte á hostilidade estranxeira e apelando á autosuficiencia do pobo español. Comezaron os duros anos da "autarquía" como resposta ao bloqueo internacional. Foi máis propaganda interna que alternativa económica real. Pretendíase obter a recuperación económica ignorando o mercado exterior, pero só se logrou prolongar a pobreza.

 

  O número de defuncións volveu a subir no ano 1946 (1.120 mortos por inanición), pero afortunadamente apareceu o soporte arxentino. Dous meses antes da condena formal pola ONU Perón concedera unha liña de crédito a España que permitiu que puidese importar 400.000 toneladas de trigo arxentino e ao ano seguinte outra por valor de 750 millóns de dólares, á que se sumou un convenio asinado en abril de 1948 polo que Arxentina comprometeuse a abastecer a España con 300.000 toneladas de trigo e a emendar os déficits de gran que se producisen entre 1949 e 1951, ademais de fornecer millo e aceite comestibles.

Loita armada 

  As democracias occidentais que decidiron estrangular a economía española, en cambio non moveron un dedo pola resistencia antifranquista. Os guerrilleiros que se ilusionaran coa victoria aliada viron como todo o seu sacrificio foi en vano. Os anos de maior actividade serían 1946 e 1947 producíndose máis de 1.550 e 1.460 accións de combate ou "feitos delitivos" en terminoloxía franquista. Na comarca ordense chegouse aos 10 mortos en 1947, sendo este e 1948 os dous anos máis letais. Precisamente a finais de 1948 o PC decidiu suspender o apoio ás partidas, decatándose ao fin de que era unha guerra perdida desde o primeiro momento, unha matanza sen sentido. Ao final houbo máis de 2.200 mortos entre guerrilleiros, gardas civís, colaboradores... e máis de 20.000 persoas encarceradas. Seguiu habendo por suposto loita armada despois de 1950 pero foi cousa de grupos cada vez máis pequenos, illados e desesperados.

Estratexia do franquismo

  Franco tiña claro que as tensións entre Occidente e a URSS irían en aumento e xogaban ao seu favor, así que o importante para o seu réxime era resistir ata ese momento de ruptura. A consigna, nacida de Carrero Blanco, foi «orden, unidad y aguantar». Seguiuse reprimindo á oposición (Ley de Bandidaje y Terrorismo en 1947) pero ao mesmo tempo iniciáronse algúns cambios cosméticos xa desde 1945: utilizouse a palabra "Movimiento" no canto de Falange, deixou de ser obrigatorio o saúdo fascista e promulgáronse o Fuero de los Españoles e a Ley de Referendum. Máis anecdoticamente o propio Franco quitou o uniforme militar e vestiu de civil nas súas aparicións públicas.

  No plano internacional contouse co apoio dos países hispanoamericanos (agás México) que seguiron a senda de Arxentina, principal soporte do Réxime, mostrado claramente coa visita de Eva Duarte en xuño de 1947. Tamén o apoio a Palestina contra Israel conseguiu a simpatía dos países árabes. Pero a estratexia principal foi a lexitimación monárquica: en marzo de 1947 tramitouse a Ley de Sucesión en la Jefatura del Estado (aprobada logo en referendum en xullo) que convertía a Franco en "rexente" dun futuro monarca. Esta lei foi rexeitada en principio por D. Juan de Borbón que publicou o Manifesto de Estoril, pero claudicou ao ano seguinte e permitiu que o seu fillo Juan Carlos se educase en España baixo a tutela de Franco.

Fin do illamento

  A finais de 1947 empezouse a ver que esta estratexia deu resultado. Os Estados Unidos, a pesar do odio de Truman a Franco, opuxéronse na ONU a unha nova condena a España. En 1948 Francia reabriu fronteiras e asináronse acordos comerciais con ese país e co RU. En 1949 recibiuse o 1º credito dun banco estadounidense por uns simbólicos 25 millóns de dólares. O estalido da guerra de Corea foi o directo causante do fin do illamento español. O 4 de novembro de 1950 a Asemblea Xeral da ONU revogou por ampla maioría a resolución de condena do réxime franquista de decembro de 1946.