Morte en Ardemil

  As primeiras décadas do século XX foron tempos violentos e non só por temas políticos. As liortas entre mozos -e non tan mozos- eran constantes. 

  A parroquia era como a patria: había que defendela, especialmente as súas mozas, dos forasteiros. Por iso é polo que practicamente non había romaría ou baile que non acabase en confrontacións case militares -como a Batalla do Cano- entre os mozos de distintos lugares. Engadamos a iso o alcol, os ciumes, os conflitos persoais, e por fin a TERRA. 

  É difícil para nós agora comprender o sentimento que espertaba nos nosos antepasados "a súa" terra. Era como a súa patria particular, a súa "matria", a súa nai. Calquera mínima substracción dun anaco da súa amada terra era como unha ofensa á súa honra. Isto traducíase en centos de litixios que enriquecían aos avogados e en múltiples pelexas que moitas veces tiñan un resultado sanguento. 

 

  O 4 de xullo de 1945, unha vez máis, correu o sangue en Ardemil e, unha vez máis, foi un conflito pola terra. 

  Manuel Louro Barros, de 27 anos de idade, e Antonio Noya Louro, que ademais de veciños probablemente tamén tiñan algunha relación de parentesco, discutiron pola rega dunhas leiras. Manuel dixo que o tema sería arranxado no xulgado pero iso non acougou a Antonio que, enfurecido, proferiu graves insultos contra a súa nai e atacouno cunha fouce. Manuel, que levaba unha sacha, defendeuse e ao tentar desarmalo deulle un golpe na fronte que acabaría ocasionándolle a morte. 

  O xuízo tivo lugar 15 meses despois en outubro de 1946 na Sala segunda da Audiencia Provincial da Coruña baixo a presidencia de don José Spielberg y Horno. Era o avogado defensor Manuel Gila Lamela (que pouco tempo despois sería presidente do RC Deportivo), sendo procuradores Fernández Alonso e Delgado. O fiscal foi Higinio Sánchez Fuentes e da acusación particular encargouse Manuel Casás Torres, fillo do tamén avogado e alcalde da Coruña Manuel Casás Fernández. 

  Só había unha testemuña da pelexa que era a irmá do morto, Valentina Noya Louro*. Esta retractouse das súas primeiras declaracións motivadas pola dor da morte de Antonio e apoiou a versión do acusado a pesar da presión á que foi sometida polo fiscal. 

  Tamén foron oídos os forenses coruñeses Padilla Lázaro e Fernández Acebal e o ordense Antonio Concheiro, que declararon que un absceso cerebral foi o motivo de que a ferida resultase fatal. 

 

  Tanto o fiscal como a acusación particular pediron 15 anos de reclusión menor e 25.000 pesetas de indemnización para os herdeiros. 

  A defensa argumentou que sen a enfermidade de Antonio o golpe só tería producido lesións e que había que ter en conta a eximente de obcecación e arrebato. 

  Finalmente a sentenza foi reducida a dous anos de reclusión menor e ao pago de 25.000 pesetas de indemnización porque o tribunal considerou que a rifa excluía a lexítima defensa, pero si tivo en conta as eximentes de arrebato e non ter intención de cometer un dano tan grave.

 

* Valentina Noya Louro (1914-1994): Tivo unha ida moi dura e non só por pola morte do seu irmán. Quedou viúva moi nova e tivo que traballar moito para alimentar aos seus fillos. Traballou de costureira polas casas e o meu pai recorda que lle fixo algúns pantalóns (entón non se compraba apenas roupa, senón a tea, neste caso o mahón, e as prendas facíanas xastres ou costureiras). Valentina tivo 5 fillos: Manuel, Concha, Adolfina, María e Avelina. Esta última é a nai do coñecido deportista Iván Raña.