Parroquia de Montaos

   Montaos localízase ao suroeste do concello, lindando cos municipios de Tordoia ao oeste e Oroso ao sur. Linda tamén coas parroquias de Parada ao noroeste, Ordes ao norte e Pereira ao leste. Segundo a páxina web do concello a súa superficie é de 9,68 km², o que supón o 6,2% do total municipal. É por tanto a 4ª parroquia máis pequena, só por diante de Barbeiros, Lesta e Pereira.

  O seu relevo ten forma de V, onde o punto máis baixo é o curso do río Cabrón, especialmente na súa desembocadura no Lengüelle, mentres a altura é maior cara ao norte (Parada e Ordes) e sobre todo cara ao sur. A cota máis alta está no Monte Lanuxe (328 m) ao sueste, nas proximidades da autoestrada.

  O principal curso fluvial é o río Cabrón, que atravesa a parroquia con orientación nordeste-suroeste, abastecéndose dos regatos do Valado, Ponte Ribeira e rego dos Carrás. Desemboca no río Lengüelle, que serve de fronteira con Numide (Tordoia).

 

  A principal vía de comunicación é a N-550, que percorre a parroquia de norte a sur, pola zona central. Dela parten pistas de carácter municipal que se ramifican a dereita e esquerda dando servizo aos núcleos da parroquia. Polo extremo leste pasa un pequeno tramo da autoestrada AP-9.

  Montaos conta con 13 núcleos de poboación que non se reparten de forma homoxénea, pois concéntranse preferentemente na zona sur ao leste da N-550, quedando a zona noroeste, a que linda con Parada, máis despoboada.

  Isto condicionou os usos do solo, con amplas extensións de pasteiros próximos aos lugares habitados, que dan paso ao arboredo e á matogueira lonxe deles, especialmente no límite parroquial, tanto con Parada como con Deixebre.

 

  A poboación era no ano 2021 de 808 habitantes, sendo a 3ª parroquia en termos absolutos, despois de Ordes e Ardemil, e a 2ª en densidade (83 h/ km²). Tamén sufriu un descenso desde o ano 2000 (no que alcanzaba os 870 habitantes) pero é o menos acusado de todas as parroquias do concello, agás a de Ordes que foi a única que medrou.

  A distribución é moi desigual con 4 núcleos moi poboados como Guindibóo (148 hab.), a Igrexa, Queis e Fosado que concentran máis do 60% da poboación, mentres outros 5 como Castrelo, Piñeiro, a Albariña, Vixide e Carrás teñen menos do 10%.

 

LUGARES: A Albariña, Os Carrás, Castrelo, A Costa, Fosado, Guindibóo, A Igrexa, O Piñeiro, Porta dos Condes, Queis, A Sobreira, Vixide.

 

  No núcleo da Igrexa ao pé da N-550 están os principais equipamentos: a farmacia de Beatriz García Raña, un supermercado, un taller, o Bar A Curva, o Bar 3 Tapas e o Hotel Restaurante Santa Cruz. Por suposto tamén está a igrexa parroquial co seu cruceiro no adro (que serve de campo da festa) e cemiterio e non moi lonxe o campo de fútbol de Nivelos, reformado en 2002, onde xoga os seus partidos como local o equipo da parroquia. Digna de botarlle unha ollada é a casa nº 10, ao pé da estrada.

 

 

  Preto de Fosado podemos atopar a nova e case inútil estación ferroviaria, e en Carrás ver as antigas lastras do Camiño Inglés e pasear polo contorno do castro, un dos lugares máis fermosos de toda a zona, ademais dos que se poden admirar na vella vía de ferro a carón do río Lengüelle.

  En Guindibóo está a pequena capela de San Antón, construída a principios do século XVIII nunha carballeira onde se celebra unha concorrida romería.

  As festas principais son o 1º domingo de xullo pola Virxe do Carme, ás veces o 2º fin de semana de setembro pola Santa Cruz, en outubro a Virxe do Rosario e a festa de San Antón en Guindibóo. 

Continúa en: HISTORIA DE MONTAOS.