Plantas de flores amarelas

  Na nosa paisaxe as flores amarelas son as máis abundantes. No seculo pasado a gran cantidade de toxos e xestas (e de grelos nas leiras) tinguía os campos desa cor. Hoxe xa non sucede exactamente así, pero segue habendo moitas plantas con flores amarelas.

 

  Quizá a especie máis ubicua e coñecida sexa Taraxacum officinale, planta da familia das Asteráceas, diente de león en castelán e en inglés, pois dandelion vén de "dent-de-lion". En galego chamámoslle mexacán pola crenza de que o seu cheiro atrae aos cans e failles ouriñar sobre ela. Ten unhas propiedades diuréticas coñecidas desde a antigüidade. Distínguese doutras plantas de flores similares polo seu talo oco.

  Moi parecida (tamén das Asteráceas) é Hypochaeris radicata, en galego igualmente mexacán, en castelán falso diente de león, que ten o talo ramificado e non oco.

 

  Seguindo coas Asteráceas temos a Calendula arvensis, maravilla silvestre en castelán, moi similar á Calendula officinalis, maravalla, que son outras plantas de flores moi parecidas.

  Un aspecto moito máis bravo con follas dentadas teñen Sonchus oleraceus e Sonchus asper, tan parecidas que non son capaz de distinguilas. En castelán son chamadas cerraja e en galego serralla. Nativa do Mediterráneo e Europa, hoxe hainas en case todo o mundo.

 

  Máis pequena, con flores dunha cor amarela máis pálida e follas lanceoladas e peludas é a Andryala integrifolia, cerraja lanuda. Parecida a esta, pero co centro das flores de cor púrpura é a asperilla, Hispidella hispanica.

  De flores máis grandes é a  Arnica montana, nativa do centro de Europa e habitual nas zonas montañosas pero pouco común na nosa comarca.

 

  A Jacobea vulgaris, herba de Santiago ou herba do Sapo, é unha planta común en toda Europa que destaca polo cheirume das follas, por iso en inglés ten moitos nomes que inclúen a palabra fart (que fede). As súas flores son entre 20 e 60 capítulos (como os das margaridas pero con pétalos amarelos) por planta. Parente súa é a Senecio vulgaris cunhas flores bastante pequenas.

  Xa pertencente á familia das Hipericaceas é a abeloura ou herba de San Xoán, Hypericum perforatum, o hipérico castelán. Moi común en toda Europa e Galicia, é unha das plantas que se recollían antes da noite de San Xoán e que tiña unha reputación de facer fuxir espíritos e aparicións.

 

 

  Outra planta sumamente abundante, especialmente nas zonas máis húmidas, é a herba belida, Ranunculus repens, botón de oro en castelán e buttercup "cunca de manteiga" en inglés. Esta planta das Ranunculáceas a pesar da súa aparente fraxilidade contén anemonina, unha substancia moi tóxica para os animais e os seres humanos. Mesmo as abellas evitan chuchar o seu néctar.

  Con preferencia por sitios máis húmidos está a herba centella, Caltha palustris, calta ou caléndula acuática, que pode curar as espullas pero é irritante para a pel.

 

 

  Tamén das Ranunculáceas é a herba das almorrás, Ficaria verna (antes Ranunculus ficaria), chamada así por un engrosamento das súas raíces que recordan ás hemorroides. En castelán recibe o nome de celidonia menor.

  Con nome similar pero da familia das Papaveráceas é a celidonia ou ceruda,  Chelidonium majus (celidonia mayor), moi popular entre os rapaces porque ao partir o talo vese un característico látex alaranxado ao que se lle atribúen propiedades curativas das espullas.

 

 

  Abundante nos lugares máis húmidos é o lirio amarelo, Iris pseudacorus, planta perenne provista dun bulbo ovoide que perdura no inverno. Tamén nos prados a carón dos ríos son abundantes os cucos (ou calzas de cuco), Narcissus bulbocodium, que é un narciso pero de cor amarela.

 

 

  Cambiando totalmente de habitat, en lugares moito máis secos, podemos atopar o verbasco, Verbascum thapsus, (tamén chamado gordolobo en castelán)  planta bienal que chega a alcanzar os 2 metros de altura, con follas tamén moi longas e con lanuxe. As flores teñen un pigmento amarelo que xa usaban as mulleres de Roma para clarear o pelo. Tamén en soares e sitios non húmidos aparece Oenothera biennis, en castelán onagra ou hierba del asno (o mesmo en portugués, onagra e erva-dos-burros).

 

 

  Moi abundante é a Conyza canadensis, erígero ou hierba carnicera, que é unha planta moi invasiva. É alta, con talo oco e follas lanceoladas que case desaparecen cando brotan unhas pequenas flores amarelas.

  Finalmente, unha planta abundantísima é o fiúncho, Foeniculum vulgare (hinojo en castelán), tradicionalmente cultivada para usar como condimento, hoxe pódense ver exemplares de gran altura en beiravías, soares e case calquera curruncho.

 

 

  Se queredes ver outras plantas, non necesariamente da comarca, con flores amarelas, premede na ligazón: Plantas con flores amarelas.