Se o ano 1947, con 10
mortes, foi o máis sanguento da posguerra na comarca, 1948 non lle andou
moito por detrás.
De
feito o mes de XANEIRO foi o máis tráxico de toda a década con 5
mortes.
Unha partida de guerrilleiros procedentes da
zona da vía do tren pasaron por Oroso e dous deles entraron pistola en man na
taberna berrando: "Nadie se mueva. Manos arriba
todo el mundo que aquí están los guerrilleros y los quemamos (a tiros)".
O brigada reaccionou de inmediato, sacou a súa
pistola e disparou contra os dous guerrilleiros que responderon. No cruce de balas caeron el e un dos asaltantes. Tamén resultou
ferido nunha perna o veterinario e danados varios pipos de viño e mobiliario do
local. Os guerrilleiros obrigaron aos paisanos a sacar ao ferido que morrería
pouco despois nun monte próximo.
O día
28 preto da Grabanxa, na parroquia de Moar apareceu o corpo de Leandro
Carrillo morto de varios disparos. Sería levado á butilla de Moar e
alí foi soterrado mentres a familia andaba a buscalo sen saber da súa morte. Inicialmente constaba como descoñecido pero
descubriuse a súa identidade en abril. É posible que tivese relación coa
guerrilla pois no Castro de San Migueliño (a aldea onde el vivía) agochábanse
algúns fuxidos, pero tamén é posible algunha vinganza por motivos económicos ou
persoais dalgún falanxista ou garda civil.
Finalmente
o día 29 apareceu na Fraga da Galiña
o corpo de Manuel Balado Fuentes, un labrador de 41 anos de Beán. Manuel movíase polos montes da zona pois ás veces
facía carbón. Non se sabía que tivese relación coa guerrilla, pero un día
apareceron tres gardas civís que preguntaron por el e fórono buscar ao muíño da
Ermida. O seguinte é que apareceu morto de varios tiros e con un pulso roto. Foi
trasladado á butilla de Ordes e posiblemente soterrado no cemiterio do Piñeiro.
|
Juan Raña Martínez (1914-1948): Brigada do Rexemento de Artillería Nº 48. Nacera en
Marantes (naquel tempo pertencente ao concello de Enfesta) e tiña 33 anos.
Estaba casado con Pilar Bermúdez Espiñeira e deixou dous fillos, Juan e Pilar
Raña Bermúdez. Está soterrado no cemiterio de Oroso.
Manuel Pardo
Argüeso Trelles
(1920-1948): Guerrillero nacido en Bergondo. Poucas horas despois do
incidente morreu nun monte próximo. Inicialmente foi rexistrado como
descoñecido, engadindo que era un home de 1,70 m de estatura, ollos
azuis, pestanas longas e poboadas, dentadura completa e pelo longo castaño,
peiteado cara a atrás. Vestía pantalón beixe de ante, calcetíns con escaso
uso, calzón curto, camiseta de punto forte e un xersei granate novo. En
setembro foi descuberta a súa verdadeira identidade.
Consuelo García Meijide Consuelo
de Lata (?-1948): Nacera en
Galegos. Rexentaba unha taberna na Grabanxa. Estaba casada con Pedro García
Barreiro e deixou unha filla, Josefina García García.
Leandro
Carrillo Cabanas (1908-1948): Natural da parroquia de Budiño, no
concello do Pino e residente na aldea de San Migueliño. Labrador. Casado con María Naveiro Ramos, deixou 5 fillos,
Carmen, Dolores, Raúl, Estrella e Manuel Carrillo Naveiro que tiñan 8,5,4,3 e
2 anos respectivamente.
Manuel Balado
Fuentes (1906-1948): Natural de Beán, fillo de José Balado Martínez e de Rosa
Fuentes Castiñeiras. Labrador. Estaba casado con Asunción Sánchez Vilar e
deixou unha filla, Dosinda Balado Fuentes.
|
Se en febreiro houbo un respiro, o sangue volveu
a correr en MARZO.
O día 4 foi a quenda de Antonio Nouche Costa o Soldado de Deixebre. Un dispositivo da Garda Civil do posto de Betanzos ao mando do capitán José Méndez Villar cercou a casa de Joaquín o Chinto en Probaos na parroquia de Carres, na que se atopaban Antonio Nouche
e José Blanco Núñez. Antes do enfrontamento este último logrou
fuxir. A Garda Civil matou
a Antonio Nouche xunto cos habitantes da casa, Joaquín López Sánchez e a súa filla Manuela López Suárez. Tamén resultaron mortos os gardas Blas Sánchez e José Cano. Posteriormente seríalles aplicada a
"lei de fugas" a outra filla de Joaquín, María López Sánchez e ao marido desta, Manuel Mosquera Moar, que vivían nunha casa próxima
e que tamén eran enlaces da guerrilla.
O xoves 17
morreu Rufino
Garaboa Bello, un mozo solteiro de 27 anos de idade que vivía en
Nouche, na parroquia de Beán. Parece ser que Rufino non tiña relación coa
guerrilla, pero foi a pedir cartos a unha casa de Poulo como se fose un
foucellas. A pesar de levar a cara tapada, foi recoñecido e denunciado á Garda
Civil que se presentou na súa casa. Trasladárono a Ordes (acompañados do coadxutor don Domingo Barbeito) pero non chegou ao cuartel, porque no Paraíso, preto da casa de Modesto, aplicáronlle a lei de fugas. Sería logo soterrado no cemiterio do Piñeiro.
Como remate dese ano sanguento, o día 20
de MAIO
morreu o garda civil do posto de Ordes Manuel Gardón Castro, despois de ser gravemente ferido o día anterior. A súa morte apareceu na prensa pero sen especificar
detalles: "En cumplimiento del deber
rindió el tributo de su vida el guardia civil del puesto de Órdenes D. Manuel
Gardón Castro, que merecía la estimación de sus superiores y compañeros, por
sus condiciones personales y el alto concepto de la disciplina y valor que eran
normas en él [...]". Gardón participou o día 19 de maio no asalto a unha casa no lugar de Loureiro, na parroquia de Luou (Teo) onde se ocultaban varios homes ao mando de Foucellas. A casa foi incendiada e ata 4 guerrilleiros foron abatidos. Só Ricardito e Benigno Andrade lograron fuxir. Segundo o cabo primeiro Antonio Peña, o propio Benigno Andrade foi o que disparou a Manuel Gardón. No consello de guerra de 1952 Foucellas negouno e dixo que el e Remuiñán se deran á fuga sen disparar ningún tiro.
FONTE: "A Guerra silenciada" de Manuel Pazos Gómez.
No hay comentarios:
Publicar un comentario