Poboación no Antigo Réxime

  Podemos saber a evolución da poboación galega nos séculos XVII, XVIII e XIX grazas a diversos estudos realizados nesa época.

 

JERÓNIMO del HOYO

Foi un relixioso castelán que entre 1603 e 1620 visitou a arquidiocese de Santiago de Compostela en nome do arcebispo Maximiliano de Austria. Levou a cabo unha descrición das parroquias, vilas, cidades, hospitais e fortalezas, que deixou recollida no libro Memorias del Arzobispado de Santiago. O problema é que rexistrou a poboación en vecinos, fuegos ou casas, non en habitantes individuais. Deste xeito hai que usar un índice de conversión do concepto de veciño ou casa en habitantes, índice que os demógrafos (aínda con dúbidas) acostuman fixar en 4,5 habitantes por casa ou veciño.

Segundo Jerónimo del Hoyo Buscás e Ardemil eran as dúas parroquias máis poboadas de Ordes con 63 veciños (283 habitantes). Leira tiña 60 veciños (270 habitantes). Vilamaior tiña 50 (225 habitantes). Poulo e Bean tiñan 48 veciños (216 habitantes). Ordes e Parada tiñan 44 veciños (198 habitantes). Montaos 40 veciños (180 habitantes). Barbeiros e Pereira 35 veciños (157 habitantes). Finalmente Mercurín baixaba a 28 veciños (216 habitantes) e Lesta a 20 (90 habitantes). Redondeando, todo o concello -que aínda non existía como tal- tería uns 2.600 habitantes dos preto de 700.000 que había en Galicia.

 

CATASTRO de la ENSENADA

A mediados do século XVII, desde 1647, foi ordenada polo rei Fernando VI unha minuciosa averiguación sobre os lugares da coroa de Castela (menos o País Vasco), a proposta do seu ministro Zenón de Somodevilla, o Marqués de la Ensenada. Os demógrafos non se poñen moi de acordo pero baixan o índice de conversión ata 3,8 habitantes por casa ou veciño en Galicia.

Ardemil e Ordes terían 90 veciños (345 habitantes). Vilamaior 68 veciños (260 habitantes). Beán 67 veciños (257 habitantes). Poulo 65 (249 habitantes). Buscás 63 (241 habitantes).

Parada 62 (237 habitantes). Leira 58 (222 habitantes). Barbeiros 52 (200 habitantes). Pereira 50 (192 habitantes). Mercurín 49 (188 habitantes). Finalmente Montaos e Lesta tiñan 34 veciños (130 habitantes). Redondeando, uns 3.000 habitantes dos case 1,3 millóns que tiña Galicia.

 

CENSO de ARANDA

O censo do Conde de Aranda, presidente do Consello de Castela realizouse entre 1768 e 1769. Foi encargado aos bispos, que á súa vez encomendáronlle o traballo aos párrocos. Neste caso xa aparece o número de habitantes, mesmo distinguindo por sexos.

Ardemil seguía sendo a parroquia máis poboada con 536 habitantes, seguida de Ordes con 459. Leira tiña 388, Buscás máis Faramilláns 385, Montaos 355, Beán 345, Poulo 318 e Vilamaior 311. Viñan logo Parada con 291 habitantes, Pereira con 269, Mercurín con 259 e Barbeiros con 241. Lesta era a última parroquia con só 170 habitantes. Redondeando, uns 4.300 habitantes.

 

DICCIONARIO de MADOZ

Entre 1845 e 1850 foi publicado o "Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar" abreviado en Madoz. O seu autor Pascual Madoz dedicoulle case 16 anos e necesitou a axuda de máis de mil colaboradores.

A parroquia máis poboada era Parada con 882 habitantes, seguida de Ardemil con 750, Poulo con 600 e Buscás máis Faramilláns con 456. Logo viñan Montaos con 389, Ordes con 322, Mercurín con 259, Vilamaior con 250, Barbeiros e Leira con 246, Pereira con 228, e Beán con 204. Novamente Lesta era menos poboada con só 146 habitantes. En total o concello de Ordes chegaba case a 5.000 habitantes.

 

	1603-20	1647	1768-69	1845-50
Ardemil	283	345	536	750
Barbeiros	157	200	241	246
Beán	216	257	345	204
Buscás	283	241	385	456
Leira	270	222	388	246
Lesta	90	130	170	146
Mercurín	216	188	259	259
Montaos	180	130	355	389
Ordes	198	345	459	322
Parada	198	237	291	882
Pereira	157	192	269	228
Poulo	216	249	318	600
Vilamaior	225	260	311	250
ORDES	2.600	3.000	4.300	5.000

Hai que considerar todos estes datos e mapas altamente hipotéticos porque, ademais da aleatoriedade do índice de conversión, a fiabilidade dos datos dependía da dos homes que os aportaban. Sorprende por exemplo no Madoz (traendo veciños e habitantes -almas-) que Vilamaior con 50 veciños teña 250 habitantes, mentres Poulo tamén con 50 veciños chegara aos 600 -o que daría uns 74 h/Km cadrado-, a mesma densidade que Parada, á que lle concedían con 56 veciños 882 habitantes. En cambio Montaos que era a parroquia que máis veciños tiña -68- só chegaba aos 389 habitantes.