A Causa 400/47

  A Causa 400/47 iniciouse en agosto de 1947 e afectou a numerosas persoas da comarca. Por exemplo, o día 20 foron detidos 3 membros da familia do guerrilleiro Antonio Nouche Costa (os pais -Jesús Nouche García de 64 anos e Dolores Costa Liste de 58- e o irmán Manuel). Posteriormente serían trasladados á Prisión da Coruña pero os seus cargos serían desestimados e eles postos en liberdade o 2 de abril de 1948 (Dolores Costa xa estaba en prisión atenuada para cuidar da súa nai, que estaba impedida). Así mesmo dous irmáns do guerrilleiro Juan Couto Sanjurjo foron detidos, Manuel e Evangelina, pero esta última tamén sería posta en liberdade o 2 de abril.

 

  O xoves 4 de novembro de 1948 celebrouse na sala de Xustiza do Rexemento Isabel la Católica o consello de guerra contra 18 paisanos (moitos de Ordes) por delitos regulados na Ley de Represión de Bandidaje y Terrorismo. Os dous procesados por delitos máis graves eran os guerrilleiros José Santiago Temprano e Pedro Rodríguez Gómez Pedro do Serrador. Os outros 16 estaban acusados de ser enlaces ou de apoiar nalgunha ocasión aos guerrilleiros.

  Presidiu o tribunal o coronel de Infantería Ricardo Molezún Núñez, sendo vogais os capitáns de Infantería Tarsicio Roel Gerbolés e Antonio Vázquez Blanco, e o de Enxeñeiros Conrado de la Gándara Carrera. Leu o sumario o xuíz militar eventual José Santamaría Viso.

 

  Despois da lectura chegou o turno do fiscal, o tenente Antonio Martí Coll, que rematou por pedir para os dous principais acusados a pena de morte.

  Para Francisco Iglesias N, garda civil que proporcionaba municións e otras provisións aos guerrilleiros, Manuel Couto Sanjurjo (irmán do guerrilleiro Juan Couto), Teresa Pastoriza Moreira Marrota e Ramón Ponte Pedreira (irmán do guerrilleiro Manuel Ponte) pediu 6 anos.

  Para Jesús Bao Bello e Antonio Pastoriza Moreira, que prestaron os seus domicilios como punto de apoio á guerrilla, pediu 3 anos.

  Para María Remuiñán Barreiro (irmá do guerrilleiro José Remuiñán de Parada), Antonio Uzal Blanco, José Candal Bouzas, Andrés Sanjurjo Suárez, Javier Manuel Rodríguez Gómez (irmán de Pedro do Serrador) e Carmen Pan Riobóo (nai de Manuel Díaz Pan), por auxiliar aos guerrilleiros, pediu 2 anos.

  Finalmente para o resto dos 18 procesados, Benito Louro Candal, Francisco Rosende Boga, Andrés Gómez López e Carmen Vieito Baña, solicitou un ano de prisión.

  Actuaron de defensores os capitáns de Artillería José Naveiro Amor, Juan Antonio Quiroga de Abarca e José María Lage Vizoso, e o de Infantería Eugenio Pita Blanco. Alegaron inculpabilidade ou atenuantes polo que pediron nalgúns casos rebaixas de penas e noutros a absolución.

  Finalmente José Santiago foi condenado á pena de morte e Pedro Rodríguez a cadea perpetua, da que só cumpriu uns 10 anos. O resto saíu bastante mellor librado.

José Santiago Temprano Moisés (1916-1948): naceu na Coruña. De oficio carpinteiro, foi militante so Sindicato de Carpinteiros da CNT. Detido en 1937 e condenado a cadena perpetua, sería amnistiado en 1941. Incorporouse á guerrilla en xaneiro de 1946. Foi ferido en Cestaños no tiroteo no que morreu Antonio Recouso. Participou en accións como o atraco a unha parada de sementais en Gonzar e ao alcalde de Cerceda, no roubo de armamento ao Somatén da Baña, e finalmente no asalto ao cuartel de Vimianzo. En novembro de 1946 desertou e tentou chegar á fronteira francesa, pero foi detido. Xulgado nesta causa, sería condenado a morte e executado con garrote vil na prisión da Coruña o 9 de decembro de 1948. Pedro Rodríguez Gómez Pedro do Serrador (1916-1977): naceu en Ordes e casou con Josefa Regos del Río (1925-2009) coa que tería dous fillos, Luisa e Manuel. Militante do Partido Comunista, foi detido acusado de escoitar Radio Moscú. Posto en liberdade en maio de 1946, uníuse á guerrilla. Participou no roubo ao alcalde de Cerceda e no do Somatén de Marcelle na Baña. Detido na Coruña en xullo de 1947, no Consello de guerra foi condenado a cadea perpetua, pero despois de 10 anos na Prisión Central de Burgos saíu en liberdade condicional en xaneiro de 1959 e volveu a Ordes, onde morrería en 1977, tres meses despois da legalización do PCE. Manuel Couto Sanjurjo: era barbeiro en Mámoas (Ardemil) e tiña 28 anos. Foi acusado de enlace coa guerrilla e de ser o introdutor de Pedro do Serrador nela. Finalmente sería condenado a 5 anos de prisión. Ramón Ponte Pedreira: xastre coma o seu irmán Manuel, residente en Ordes e casado cunha irmá do xastre Pispa. Desterrado o 9 de marzo de 1947 a Villalón de Campos (valladolid) e detido o 9 de agosto. Trasladado á Prisión Provincial da Coruña, foi acusado de enlace e de ter no seu domicilio municións e outro material destinado á guerrilla. Sería finalmente condenado a 4 anos de prisión. Logo marcharía a Arxentina onde vivían outros 3 irmán seus: Andrés, Antonio e Gumersindo. En España quedaron outros 4: José, María, Elvira e Aurora.