Leonardo Recouso Ramos

  Leonardo Recouso Ramos, maís coñecido polo alcume de Xoxardo, naceu en Ordes o 9 de outubro de 1950. Era o segundo fillo do matrimonio formado por José Recouso Otero (m.2005) -fillo do xastre Leonardo Recouso- e Purificación Ramos Blanco (1929-2022).

 

  Tiñan unha tenda de roupa en Ordes pero logo mudaríanse á Coruña e alí montarían outra co mesmo nome, "Ramosblanc", en Juan Flórez 110.

  Desde pequeno Xoxardo sentiuse atraído polo debuxo pero ata os 21 anos non recibiu instrucción artística, sendo a Escola de Artes Aplicadas da Coruña o centro onde coñeceu os fundamentos do debuxo lineal e artístico, modelado en barro, talla en madeira e baleirado en escaiola. Posteriormente asistiu durante un ano a clases de pintura co artista coruñés Yun, falecido pouco despois.

 

  En 1974 Xoxardo marchou a Madrid, onde viviu unha longa tempada de bohemia, realizando os máis variados traballos, debuxando e pintando para vender no Rastro.

  En 1976 regresou a Coruña e comezou unha serie de exposicións de debuxo e pintura nas máis importantes ciudades galegas, Madrid e Zaragoza. No ano 1979 ilustrou con gravados o libro de poemas “El otro origen del mal” de Javier de Blas.

 1980 foi un ano clave na súa vida: casou con Mª José Varela Brage -coa que tería dúas fillas, Estela e Paula- e mudouse a Esteiro (Pontedeume) onde instalou o seu taller de traballo. Debuxou para o semanario A Nosa Terra, a revista de arte La Galga e os xornais El Ideal Gallego e La Voz de Galicia.

 

  En 1985 obtivo o segundo premio de muráis no certame convocado por Leyma e unha bolsa da Deputación da Coruña para estudar en Perú, durante 3 meses, o cromatismo nas culturas precolombinas.

  Nos últimos anos estivo dedicado ao gravado en zinc, coa técnica de augaforte, pero agregando aspectos personais como a técnica "pointillé", ou sexa usando puntos. Sobre unha capa de cera, betún de Xudea e algunha resina utilizaba só puntos de diversa intensidade. Creaba unha figura en cada plancha aínda que despois combinábaas creando series en torno a un tema como o circo ou a mitoloxía.

  Xoxardo evolucionou desde un debuxo expresionista tenebrista nos anos 70 ata unha temática máis lírica de clara tendencia surrealista.

  Morreu o 26 de xullo de 1998 aos 47 anos de idade e foi soterrado no cemiterio de San Cosme de Noguerosa (Pontedeume).

  No ano 2001 o centro cultural Torrente Ballester celebrou unha exposición coa súa obra. En marzo de 2011 sería a vila de Ordes a que o honraría creando un museo nos baixos da Alameda. Os seus traballos están agora no Museo do Traxe.