Gustav Henningsen

  Gustav Henningsen naceu no ano 1934 en Slagelse, unha vila de bo tamaño no oeste da illa de Selandia (Sjælland), a maior de Dinamarca. O seu pai fora emigrante a Arxentina pero volveu a Dinamarca e traballou como inspector nunha empresa de sementes e grans. Desafortunadamente morreu en 1941 deixando á súa muller viúva e con 35 anos. Para ir tirando, ela puxo na casa unha pensión para alumnos da Academia Sorana que quedaba preto. Deste modo os irmáns Henningsen criáronse con moitos amigos. Gustav tiña unha lixeira dislexia e foi un escolar lento. Mellorou no instituto, onde compartía aula con poucos alumnos porque escolleu a rama de linguas clásicas, e tivo de profesor a Henrik Haarløv polo que sentía gran admiración.

 

  Despois do bacharelato, en 1953 solicitou a bolsa Peter y Emma Thomsen, que lle foi concedida e da que recibiu cartos ata 1959. Na Universidade de Copenhague estudou lingua danesa e cristianismo. En 1954 a súa nai comprou unha casa na cidade, o que facilitou os seus estudos.

  O ano 1956 foi fundamental na súa vida. Na primavera Gustav e o seu amigo Bengt Holbek asistiron a un curso de narrativa popular do profesor Laurits Bødker que os impresionou. El traballaba no Instituto do Flolclore onde os contrataron aos dous como auxiliares. No verán coñeceu a Marisa Rey, unha española que estaba de vacacións e da que se fixo noivo. No Nadal prometéronse e casaron en maio de 1957. Nesta época aprendeu o idioma castelán, mentres Marisa aprendía o danés.

 

 

  En 1959 escribiu a súa tesina e publicou o seu primeiro artigo na revista Danske studier. No 1961 acadou o posto fixo no Instituto e en 1962 rematou a carreira. Antes diso, nunha viaxe á illa de Ærø en 1960 descubriu que alí a crenza nas bruxas seguía viva. Despois de escribir un artigo sobre o tema e de facer o servizo militar plantexouse escribir a súa tese comparando a bruxería en tres países: Dinamarca, España e Irlanda.

 

En principio pretendía traballar no País Vasco pero Julio Caro Baroja recomendoulle que o fixera en Galicia. En 1964, equipado cunha gravadora Eltra que pesaba varios quilos e acompañado de Marisa, achegouse á romaría do Corpiño e alí quixo a sorte que coñecese ao panadeiro Andrés Blanco que o invitou a visitar Ordes. Despois dunha breve estancia de dúas semanas marchou e o primeiro que fixo foi mostrar as gravacións a Caro Baroja. En 1965 conseguiu unha bolsa de 3 anos e, despois de visitar a Carmelo Lisón Tolosana en Pontevedra e aprender dos seu métodos, volveuse a instalar en Ordes o 25 de agosto, en Vilar. Ordes era entón unha vila medio moderna e ben comunicada grazas á N-550 pero as parroquias vivían case como no século XIX. Gustav percorreunas, especialmente Ardemil, entrevistou ás súas xentes e logrou centos de fotografías que documentan as supersticións pero tamén as casas, os traballos, as festas... Este labor levouno a cabo sen especiais atrancos a pesar da reticencia inicial dos paisanos. Estivo en Ordes ata setembro de 1968 en que regresou temporalmente a Dinamarca.

 

  Ata 1972 estivo investigando en España sobre inquisición e bruxería. En homenaxe a Julio Caro Baroja publicou en 1978 un magnífico traballo sobre Alonso de Salazar y Frías. Tamén foi o tema da súa tese doctoral «The witches’ advocate» que defendeu en 1981. Unha síntese da mesma deu orixe ao libro "El abogado de las brujas. Brujería vasca e inquisición española" publicado en 1983 en castelán, un dos cinco idiomas nos que é posible atopalo.

 En 1992 realizou unha mostra itinerante, The European Witch Craze, Fact and Fiction, que foi presentada en Londres e nas catro capitais escandinavas.

  Xubilouse do Danish Folklore Archives en 2002 e desde ese momento o matrimonio residiu en España.

  No ano 2010, con motivo do 4º centenario do Auto de las Brujas efectuouse en Logroño unha versión española da mostra de 1992.

 

No ano 2015 unha exposición no Museo do Pobo Galego descubriu ao gran público os seus anos en Ordes dos que practicamente ningún profano tiña coñecemento. Todo ese material con máis de 2.000 fotografías e máis de 250 gravacións sonoras foi doado ao Museo e está custodiado polo Instituto Galego da Lingua. Paralelamente editouse o libro "Galicia Máxica. Reportaxe dun mundo desaparecido" e posteriormente "O danés curioso en Ordes", libros altamente recomendables para todo aquel que queira saber como era a vida cotiá dos campesiños ordenses nos anos 60.

 

  No ano 2021 doou o seu fondo documental e bibliográfico á Universidade Pública de Navarra, institución que lle rendeu homenaxe e que publicou en castelán o libro "En busca de la verdad sobre la brujería. Los memoriales del inquisidor Salazar y otros documentos relevantes sobre el auto de fe de 1610", ata ese momento só dispoñible en inglés.

  Morreu en Lyngby, un suburbio de Copenhague, o 18 de outubro de 2023.

 

E non quero rematar sen unha reflexión: A pesar de ser un etnógrafo recoñecido de fama internacional con varios libros publicados, no momento de subir este artigo non existía biografía súa na Wikipedia, o que fala moi ben da súa humildade (el non se molestou en facelo) e mal dos responsables desa enciclopedia.