O pazo dos Carrucheiros

   Cen metros ao oeste da N-550, no tramo de subida que hai a uns dous quilómetros antes de chegar ao Mesón do Vento desde Castrelos, podemos ver o pazo dos Carrucheiros. Casualmente, 400 metros ao norte estivo ubicada a primeira torre da familia Moscoso. 

  O pazo é un edificio de dúas plantas cunha fachada duns 18 metros por 8 de anchura. Os muros son de pedra do país, reservando os perpiaños a portas e ventás, e o tellado é a catro augas. 

  No primeiro piso destacan o escudo familiar e unha galería de formigón que debeu ser feita a principios do século XX pero que non desentona no conxunto. Está sustentada en catro grosos canzorros de granito máis antigos, similares aos que hai no pazo de Codeseda soportando un balcón tradicional, que tamén debía haber aquí antes.  

  Na planta baixa un alpendre pegado do lado norte, o hórreo, as cortes, a eira e as leiras a corta distancia delatan a ocupación campesiña dos propietarios e quítanlle esplendor fidalgo pero dótano dun encantador sabor rural cheo de autenticidade. 

  Se o lado sur, que presenta un aplacado de pedra sobre bloque, nos da a impresión de que foi cortado, é porque efectivamente a edificación antigamente era máis longa. Foi dividida a mediados do século XX, e as súas pedras foron compradas polo sacerdote don José Fernández para a ampliación da igrexa parroquial de Ordes. 

 

  O fundador foi Bartolomé Pose, un descendente do primeiro Pose coñecido, Juan Pose de Leis e Andrade o Vello, señor da Casa do Barro no concello da Baña. 

 

  Arredor de 1690 Bartolomé Pose e a súa muller Isabel de Piñeiro fundaron a casa dos Carrucheiros. O seu fillo Alberto foi clérigo en Ardemil e a herdeira foi outra filla, Isabel Pose de Piñeiro que casou con Domingo de Lamas. Tiveron varios fillos: Ventura, Carlos, Josefa e María. Recibiu o pazo Ventura Pose de Lamas que casou con Francisca Sanjurjo (filla do escribán Domingo García de Andrade e de Josefa Sanjurjo, irmá de Andrés García de Andrade). Herdou agora o presbítero Andrés Pose de Lamas que llo deixou á súa irmá Juana Posse de Lamas, quen viviu a principios do século XIX. 

 

  A familia tamén tiña propiedades en Vilamaior e Mesía. Benita Pose de Lamas, casada con Andrés Gómez de Rioboo e sogra de Andrés de Miraz Ponte y Andrade viviu na freguesía de San Miguel de Filgueira de Traba pero herdou do seu marido propiedades en Adrán (Vilamaior). 

  Alejo Pose de Lamas viviu no lugar de Carballeira (San Martiño de Visantoña), e tivo un fillo chamado Jacinto. Outros irmáns foron Sebastián (escribán), Antonio e Francisco que tamén usaron de apelidos Pose de Lamas e Prego de Montaos. Todos eles eran fillos de  Carlos Pose de Lamas Prego de Montaos e Isabel Sanjurjo de Moscoso. 

 

  Non sabemos logo que pasou no século XIX, pero nos anos 30 do século XX o lugar foi adquirido pola familia Iglesias, máis coñecidos como os do Rei. Concretamente os donos foron Manuel Iglesias Castro (1890-1980) e a súa muller Dominica Baiber (1902-1986). Hoxe residen no pazo Manuel Iglesias Baiber e a súa muller Pilar García Fuentes.

FONTE: Foro de xenealoxía e Manuel do Rei.