O Pilón

 

   Un dos símbolos máis queridos de ordes é a fonte da Alameda, coñecida popularmente como o pilón.

  Non obstante non ten nada sobresaínte. É a típica fonte de planta circular feita de pezas de cantería, con tramo recto na parte baixa e cóncava na parte superior. Adosados no leste, polo lado do cano, dous chanzos de pedra facilitan o acceso ao chorro de auga.

  No centro hai unha columna de esquinas con chafráns, que vai diminuíndo de sección segundo ascende. As caras da columna están decoradas con círculos e elementos florais. O cano para a auga é moi sinxelo e sen adornos. O tramo superior e máis fino da columna conta cunha placa de mármore que dedica o monumento ao político Antonio del Río. Sobre unhas pequenas molduras que fan as funcións de capitel atópase un pináculo de pedra.

  Este pináculo no ten a mesma antigüidade que o resto da fonte, porque orixinalmente o que había era unha gran copa que se debeu romper nalgún traslado.

 

  A fonte data do século XIX. Foi inaugurada ao mesmo tempo que a nova igrexa parroquial o domingo 30 de setembro de 1877. Para esas obras da igrexa construíuse un túnel que levaba auga desde a zona da Mina ata o lugar do edificio e aproveitouse para continuar ata o sueste da Alameda, preto da casa que máis tarde sería o Nogallás e dunha ringleira de árbores que agora xa non existe.

  Neses finais do século XIX e comezos do século XX a fonte foi un avance impresionante para a vila pois como é lóxico non había aínda auga corrente, así que a imaxe de mulleres collendo auga coas súas sellas era frecuente.

  En 1907 foi colocada a placa de mármore que dedicaba a fonte a Antonio del Río. Isto confunde a moitos, que pensan (erro comprensible) que é a data de construción.

 

 

  En 1959, o pilón foi trasladado ao que entón era  o centro do extremo oeste da Alameda. A auga da Mina, cada vez máis contaminada polas filtracións dos pozos negros á zona freática do subsolo, acabaría sendo desviada só para rego de parques e xardíns e o pilón foi conectado á traída. Desde ese momento serviu para apagar a sede dos rapaces e como lugar de bromas para que algún acabara máis mollado do que quería. E por suposto, imitando a outros lugares, tamén como centro de celebracións deportivas.