O ano 1937

 

  1937 foi o ano en que Tolkien escribiu "The hobbit", no que se aprobou a Constitución de Eire e se fundou a Volkswagen en Alemaña, pero continuaba subindo a tensión en Europa. En Estados Unidos en maio explotou o dirixible Hindenburg pero ese mesmo mes inauguraron o Golden Gate e en decembro Disney estreou a marabilla animada "Snow White and the seven dwarfs". En Asía dentro da Guerra chinés-xaponesa estes últimos tomaron Pequín tras a batalla de Lugou Bridge, logo conquistaron Shangai e Nankín, onde houbo unha xigantesca masacre. Non obstante os ollos do mundo estaban postos en España que vivía o comezo dunha cruenta guerra civil.

 

EVOLUCIÓN DA GUERRA

Mapas guerra civil animados de Jm Tb

 

A REPÚBLICA DIVIDIDA E O FRANQUISMO UNIFICADO

  As cousas non ían ben para a República que trasladou a capitalidade a Valencia en xaneiro mentres na España Nacional se fundaba RNE. En febreiro, ao mesmo tempo que caía Málaga e había unha masacre na estrada desa cidade a Almería, tivo lugar a batalla do Jarama e logo en marzo a de Guadalajara onde os republicanos venceron ás forzas italianas, o que lles deu moita moral pero non un gran beneficio, pois só retrasaron un mes a ofensiva franquista do Norte. En abril Franco unificou os partidos que o apoiaban nun novo: a Falange Española Tradicionalista y de las JONS e Guernica foi destruída pola Lexión Condor alemá.

  Se parecía que as cousas melloraban para a República, maio supuxo pegarse un tiro no pé: Barcelona espertou bañada en sangue polas loitas entre comunistas, trostkistas e anarquistas. En xuño morreu o xeneral Emilio Mola en accidente de aviación e caeu Bilbao, en xullo tivo lugar a sanguenta batalla de Brunete que non decidiu nada, en agosto caeu Santander e en outubro toda Asturias. Isto supuxo que os franquistas remataron o ano sen poder entrar en Madrid pero co control das minas de carbón e a industria e as fábricas de armas do País Vasco e cun mando totalmente unificado grazas a morte de Mola.

  En Galicia estableceuse en setembro a primeira liña aérea regular no aeroporto de Lavacolla.

 

E mentres tanto en Ordes?

XANEIRO: Morre Aurora Amado Ferreiro, nai de Kilé. Comeza a instaurarse o "Día del Plato único"

FEBREIRO: Fusilamentos en Boisaca. José López Figueroa nomeado recadador de contribucións da zona 1 de Ordes. Morre Mª Rodríguez Fuentes (84 anos).

MARZO: Voda de Celia del Río Castro (m.1998), irmá de Antonio -emparentado cos Sánchez Somoza- co funcionario do Banco Pastor Ángel Varela Jeannerat. O matrimonio viviría na Coruña e tería 5 fillos. Morreu un dos máis importantes hostaleiros da vila, Ricardo Trasmonte Mosquera, propietario da fonda "La Pinta".

ABRIL: Paseado Francisco Arroyo, veciño de Tordoia de 23 anos. Morreron Francisca Platas Piñeiro, mestra en moitas escolas das parroquias ordenses e cuñada de Ricardo Trasmonte, e Antonio Moar Varela de Pereira aos 77 anos.

MAIO: Falece no hospital de Santiago Manuela Rey Pazos (24 anos) solteira. Multa de 25 pesetas a José Iglesias Brandariz porque unha das súas fillas quitou un cartel sobre a "nova España" da fachada da súa casa.

XUÑO: Falece no hospital de Santiago Manuel González Álvarez (75 anos) viúvo.

XULLO: Multados con 500 pesetas por atesourar moedas de prata Domingo Antonio Moar e Segundo Ferreiro del Río.

AGOSTO: Multa de 500 pts a Domingo A. Moar por non descubrirse ao paso da bandeira e dicir palabras malsoantes ás señoritas encargadas da recadación do Auxilio Social. Nomeado recadador de cédulas persoais na zona de Ordes D. Jesús Gil Romaní. Consello de Guerra contra José Ríos Gómez (del Río Gómez?), acusado de rebelión militar co resultado de cadea perpétua.

SETEMBRO: Peregrinación a Santiago de Berreo de Arriba e de Abaixo. Multa de 100 pts a Antonio Martínez Boquete por rexeitar de forma ameazadora o emblema do Auxilio Social. Multa de 200 pts a José Faya Fernández por negarse a executar obras de hixiene nunha casa súa, ordenadas polo Fiscal da vivenda.

OUTUBRO: Consello de guerra contra veciños de Mesía e Ordes (Antonio Uzal Gaudeoso, José López Regueiro, Manuel Cernadas Ares, Manuel Sanjurjo Manteiga, José Sousa Hermida e Andrés García Sánchez). Accidente de tráfico no que morre Jack Caruncho. Morre o día 23 na Coruña Alejandro Nine Fraga e é soterrado en Ordes. Morre Pastor Stolle*. Heroica morte de Manuel Lois. Recóllense donativos para o Exército Nacional: 12 toneladas de patacas e 481,25 pesetas en metálico. Multa de 2.000 pesetas a Pedro Álvarez por vender a prezos superiores aos autorizados. 500 pts a Emilio Pérez Varela por pronunciar frases irrespetuosas para a Falange. 250 a Andrés Veiras Suárez e Andrés Varela Ferreiro.

NOVEMBRO: Multa de 50 pesetas a Antonio Maroño, Antonio Martínez, Antonio Carreiro e Carmen Mariño por "infracción de las normas del Subsidio Pro-combatientes en sus establecimientos". A mestra Francisca Cimadevila Anido enviada para a escola Nº 2 de Ordes. 

 

*Pastor Stolle García (m.1937): xefe da oficina de telégrafos de Ordes e Irmán de José Stolle, secretario en moitos concellos (Frades, Boqueixón, Padrón, Enfesta, Coristanco...). Casou con Ángela Ramos Botana en setembro de 1912 e tiveron dúas fillas: Ángela (que casou con Juan Liñares) e Elvira (con Rafael Álvarez Salgueiro).