Carta de doación de Alfonso VII

   Velaquí unha sufrida, e espero que bastante correcta, tradución ao galego (o orixinal está en latín e sen maiúsculas) da carta de doación que o Rei Alfonso VII fixo á Igrexa galega no ano 1124. Nela aparecen nomeados numerosos lugares da comarca, varios facilmente recoñecibles e outros que non sei identificar.

 

  No nome de Cristo: Eu, Alfonso, pola graza de Deus Rei de España, a vós, don Diego, arcebispo da Igrexa do benaventurado Santiago e Legado da Santa Igrexa Romana ou aos señores cóengos, así presentes como futuros promovidos en Cristo, prosperidade firme e perpetua.

  Sendo como é razoable deixar compendiada por escrito a noticia dos feitos para coñecemento da posteridade; por iso, Eu, o antedito Alfonso, fillo do Conde Ramón e da raíña Urraca; non movido de lixeireza nin de volubilidade de xuízo, senón de pura e íntegra deliberación; adxudícovos a vós, xa mentado Arcebispo e a os vosos sucesores a metade de todo Montaos, do cal xa tiña entregado un terzo ao benaventurado Apóstolo, en ofrenda das miñas armas que tomei do seu altar: mais agora para axuda das 40 marcas que entregastes para armar comigo aos meus cabaleiros, demárcovos a devandita metade:

 

"Determino vobis illam medietatem sicut incipit per illam stratam de ponte sequarii et ducit at quercum sancti Michaelis, et inde ad intercrucelandam desuper santo thome et vadit per stratam de Beiam et inde inter Beiam et Villamonte et pertingit ad Mulas de Recouso et recta starta dirigit ad incruzelatam desuper Anseriz et inde ad furcam de Barbeyros et per cautum de Flaminianos, et per illam heremitam de Ramalonga, deinde hec divisio fiat per suos antiquos terminos, scilicet, per pausaduram de Sumio et per lacunam de Ialo, et per pedem de Mula, et per campum concagatum e per Spinicam et per Pignam de dominio Caesario et per lamas campeianas e per memoriale de domina Visclavara et per catadorium de casale de Genio et per congostum de Covas et per illam parameiam et per VII arbores et per palmam Kagare et per saldoirum et per patronem de Taix et per lamam. Spent continuatur cum terminis vestris de Dubria et corrigimus superiores terminos de illa furca de Barbeyros ad Villam Maiorem et per portum de Adrian et per covas de Ladrones et ferit in heremitam de Ramalonga".

 

  Demárcovos a devandita metade que comeza pola estrada da ponte de Sigüeiro e leva á aciñeira de San Miguel (posiblemente a Gándara), e de alí á encrucillada por enriba de Santo Tomé (posiblemente Vilamaior), e segue pola estrada de Beán, e desde alí, por entre Beán e Vilamonte (Marzoa) chega ata Mulas de Recouso (tamén Marzoa), e por camiño dereito diríxese á encrucillada de máis enriba de Anxeriz (Tordoia), de alí á forca de Barbeiros e polo coto de Faramilláns (Buscás) e pola ermida de Ramalonga (Bruma).

  Dende aquí fágase esta demarcación polos seus antigos términos, a saber: por Pousadoiro de Sumio (Carral) e pola lagoa do Xalo, e por Pé de Mula e por Campo Cagado e pola Espenuca e pola Pena de don César e polas terras lamacentas (?) e polo memorial de dona Visclavara e polo cazadeiro de casal de Xenio e polo fondal de Cobas e por esa parameira, polas sete árbores, e por Palma de Cagar (?), Saidoiro e por Patrón de Taix (?) e por Lama. Continúa (a demarcación) polos vosos términos de Dubra e corriximos os límites arriba sinalados daquela forca de Barbeiros ata Vilamaior e por porto de Adrián e por covas de ladróns (Caboladrón en Mesos, Frades) vai rematar na ermida de Ramalonga (Bruma, Mesía). 

 

  Este Señorio, pois, entrégovolo (delibero) agora e para sempre, a vós e a vosos sucesores, para que o posuades e dispoñades del como fose de voso agrado. A outra parte do mesmo segundo está contida nas escrituras, a cal aínda reteño para Min, porque a necesito, entregaréivola (deliberabo) coa axuda de Deus sen falta canto antes poida, así como prometín e deixo escrito. Se algún contraviñese esta Escritura da miña ofrenda, páguevos mil libras de ouro (exolvat vobis auri mille libras) e esta Escritura permaneza firme perpetuamente. Feita a Escritura na era I. C. LXII, a 31 de marzo. O Rei Alfonso, que mandou facer isto, confírmoo.