O temporal de 1989

   A década dos 80 foi especialmente dura no ámbito meteorolóxico. Ademais do mítico Hortensia en 1984, houbo dúas nevadas moi intensas (en xaneiro de 1983 e de 1987) e dous grandes temporais de choiva, o máis forte en 1987 e outro algo máis débil (pero que afectou de xeito especial á comarca de Ordes) en 1989.

 

  Decembro de 1989 estaba a ser un mes chuvioso pero nada fóra do común. Non obstante iso cambiaría o mércores día 20 despois de moitas horas continuadas de intensas precipitacións.

  No resto de Galicia as consecuencias do temporal non chegaron aos niveis de dous anos atrás, pero en cambio na comarca santiaguesa a situación foi peor.

  O lugar máis afectado foi a vila de Noia, especialmente os barrios de San Bernardo e Pedra Chan que tiveron que ser evacuados ao desbordarse o río Traba. Equipos de voluntarios, policía municipal e Protección Civil, co alcalde Pastor Alonso á fronte, evacuaron das casas illadas pola auga a persoas de avanzada idade e nenos empregando lanchas de salvamento «zodiac», escaleiras, cordas e outros utensilios, cando a riada baixaba a gran velocidade. Tamén o helicóptero do Servizo Aéreo de Rescate tivo que intervir para trasladar a un hospital de Santiago a unha muller que tivera un parto prematuro.

  Na comarca de Santiago o desbordamento dos ríos Tambre e Ulla obrigou á evacuación de decenas de veciños de Brión, Val do Dubra, Tordoia e da localidade de Pontemaceira, entre os concellos de Ames e Negreira onde uns 50 veciños tiveron que marchar das súas casas totalmente asolagadas. En Santa Comba a auga desbordou varias pontes, pero non foi necesario proceder a ningunha evacuación e a situación permaneceu controlada. Cortes de luz, auga e de estradas comarcais e locais deixaron incomunicados varios lugares da comarca -sobre todo os que enlazaban con Padrón e a zona de Negreira-. As localidades máis próximas aos encoros mantivéronse alerta por posibles avalanchas de auga. O encoro de Barrié da Maza, no Tambre, verteu controladamente 700 metros cúbicos por segundo, mentres que o de Portodemouros deixou de producir para facer de parapeto á auga do Ulla e evitar así unha maior riada cara a Padrón.

  En Santiago desbordáronse todos os ríos que cruzan a cidade. Houbo inundacións en varias casas e baixos comerciais, así como en dependencias de Renfe, de Telefónica e da Compañía de augas, o que provocou deficiencias nos seus servizos. Renfe, tivo que suspender ese día o tráfico cara á Coruña por mor de desprendementos na rede, acusando tamén a incidencia do temporal as liñas con Vigo e Ourense. As deficiencias no servizo de augas, coa inundación da depuradora e a falta de enerxía eléctrica, impediu o funcionamento dos sistemas de bombeo polo que houbo restriccións no servizo ata a fin de semana. Tamén a subministración eléctrica sufriu cortes pola caída de árbores sobre as liñas. Houbo unha grave avaría na subestación de San Caetano, o que deixou sen luz durante preto dunha hora ao cincuenta por cento de Santiago. Os teléfonos tamén funcionaron mal, así como o aeroporto no que dous avións non puideron aterrar aínda que se mantivo operativo a maior parte do tempo.

 

A COMARCA DE ORDES

  O concello de Ordes foi un dos que sufriu con maior dureza os efectos do temporal. O mercado daquel mércores tivo que ser suspendido ao vérse asolagadas as naves e os seus arredores como consecuencia do desbordamento do río Mirón (como se lle chamaba naqueles tempos na prensa). As augas mesmo penetraron no centro de saúde (o actual Museo do Traxe) onde alcanzaron unha altura superior ao medio metro, e en varias casas máis da vila, que ademais sufriu un corte na subministración eléctrica. No matadoiro a auga subiu por encima do metro e medio de altura, e algúns porcos afogaron.

  En Parada as vías do tren quedaron baixo a auga do Lengüelle.

 A forza das riadas atacou con enorme ímpeto varias pontes que non só se viron desbordadas senón que quedaron destruídas. Foron as da Ponte Quinín, na estrada de Ordes a Parada, a da beira da estación, a de Barbeiros e a de San Paio de Buscás.

  Na parroquia de Buscás precisamente aconteceu a anécdota da xornada pois acudiu unha dotación do corpo de bombeiros coa intención de evacuar a unha familia, pero esta opúxose e decidiu permanecer no seu fogar sen atender a ningún tipo de razóns.

  Tordoia foi o outro concello máis afectado. As estradas provinciais e vías municipais quedaron cortadas e trece familias tiveron que ser evacuadas. A auga alcanzou alturas de dous metros! nos lugares de Cabaleiros e Pontepedra e varias reses pereceron afogadas. Os veciños lograron minimizar os danos organizándose en cuadrillas de traballo para achicar a auga valéndose de tractores e cisternas.

  Deste xeito, pasado por auga, despedimos o ano 1989.