Mapa de Cerceda

  Cerceda é o concello máis setentrional da comarca, limitando coas comarcas costeiras de Bergantiños e A Coruña das que está separada pola Serra de Montemaior e os Montes do Xalo.

  Ten una extensión duns 111 km² repartidos en 6 parroquias, 4 occidentais (Rodís, Xesteda, Queixas e Cerceda) e 2 orientais (Meirama e As Encrobas).

  A súa pertenza á comarca de Ordes sempre foi dubidosa. Aínda que fisicamente só as 2 parroquias orientais -regadas polo río Barcés e non polos afluentes do Lengüelle- son alleas a ela, as historicamente malas comunicacións coa vila de Ordes e a proximidade con Carballo e A Coruña ocasionou que non houbera moita relación humana ata tempos relativamente recentes.

  O terreo alcanza as maiores alturas no NO do concello na Serra de Montemaior que chega case aos 600 metros no Alto de Cedeira. No NE alcanza menores pero tamén altas cotas nos Montes do Xalo. Entre ambas as dúas serras esténdese a fonda depresión de Meirama, formada no mioceno e ocupada polo río Barcés, onde se ubicaba un gran xacemento de lignito pardo.

  Cara ao sur o terreo descende suavemente, manténdose en alturas entre os 300-400 metros e só baixando dos 300 nos vales fluviais dos regatos que desaugan no río Lengüelle, fronteira natural co concello de Ordes.

  Esta suavidade do relevo meridional ten que ver coa composición do terreo formado polos chamados xistos de Ordes. En cambio toda a zona norte está composta de granodioritas, rochas graníticas que afloran facilmente á vista nas zonas máis altas.

(Preme para ver máis grande)

  O clima como no resto da comarca, é oceánico hiperhúmido.

  A poboación rolda os 5.000 habitantes. En 1970 chegou aos 7.500 pero desde entón houbo un continuo descenso que non detiveron as importantes empresas nel instaladas (a Central Térmica de Meirama e a planta de tratamento de residuos da empresa Sogama).

  Hai paisaxes de gran beleza coma os que rodean os encoros de Vilagudín e Vilasenín, e algúns con formacións rochosas singulares.

  Os numerosos castros proban unha temperá ocupación do territorio. No da parroquia de Cerceda foi atopado un torque de ouro que figura no escudo heráldico do concello. Tamén conta cun interesante patrimonio civil e relixioso. Hai 3 pazos: Lavandeiras, Gontón (que foi trasladado pedra a pedra e onde agora están as oficinas de Limeisa) e Boado (que pese a ser declarado BIC é o que está en peor estado). A igrexa máis notable é a de Santo André de Meirama, construída no século XII e reformada en 1720. A das Encrobas tamén foi trasladada pedra a pedra ata a súa actual ubicación.

  Unha importante atracción turística é o parque acuático Aquapark a carón do polígono industrial do Acevedo.

  Cerceda é un concello que sufriu profundas transformacións, mesmo xeográficas, desde finais dos anos 70 por mor do seu xacemento de lignito. A mina, progresivamente máis extensa e profunda, foi desprazando pobos da zona. Os seus cascallos crearon un novo e enorme outeiro e a refrixeración da central térmica obrigou á construción de dous encoros que aportaron nova fauna e flora. Por fin, cando o xacemento se esgotou, o gran burato foi convertido nun lago que ata alterou o microclima na zona.