1917: España en crise

  O ano 1917 está marcado polo comezo da Revolución Rusa, suceso que cambiaría a face do mundo e determinaría todo o século XX. Pero tamén é o ano da entrada de USA na guerra, crucial para a victoria dos aliados.

 En España é un momento de gran crise. A 1ª Guerra Mundial provocou un gran crecemento económico grazas ao auxe da exportación, pero isto, á súa vez, ocasionou unha imparable inflación que dificultou aínda máis a vida das clases menos favorecidas que se radicalizaron ante este desigual reparto dos beneficios. Todo xunto derivou nunha crise que tivo tres ámbitos: militar, parlamentario e social.

- Os numerosos oficiais do exército que tiñan que aparentar posición cun soldo moi baixo, descontentos coa política de ascensos que premiaba aos "africanistas" (os que combatían na Guerra de Marrocos), crearon as Juntas de Defensa que ían contra a disciplina militar e a subordinación do exército ao poder civil. O gabinete de García Prieto dimitiu pero o seu sucesor, o conservador Eduardo Dato, someteuse á imposición militar e aceptounas.

- 70 deputados e senadores da Lliga Regionalista, republicanos, socialistas e mesmo algún membro do Partido Liberal constituíron en Barcelona unha Asamblea Nacional de Parlamentarios que demandou un cambio de goberno e a convocatoria de Cortes Constituíntes, o que supuxo unha crise parlamentaria sen precedentes.

- A Folga Xeral de agosto. As organizacións obreiras medraran enormemente grazas ao descontento social. A CNT e a UGT (organizacións de masas) convocaron unha folga, en principio laboral pero coa clara finalidade de derrubar o goberno. Foi un gran éxito xa que tivo un amplo seguimento nas cidades pero, paradoxalmente, tamén foi un fracaso pois as consecuencias foron as contrarias ás pretendidas. Ante a ameaza de revolución obreira, e co exemplo ruso na mente, as Juntas de Defensa abandonaron as súas peticións e apoiaron unha feroz represión contra os folguistas. A folga acabou cun centenar de mortos e miles de detidos. Doutra banda, a dimisión de Eduardo Dato e a formación dun goberno de coalición coa participación da Lliga Regionalista trouxo a inmediata desactivación da Asamblea de Parlamentarios.

 En Galicia, pouco industrializada, a folga non tivo tanta repercusión pero ata en Santiago, capital do conservadurismo, as leiteiras negáronse a subir o leite aos pisos dos señoritos. Comezou en maio en Barreras (Vigo) e estendeuse por toda Galicia, adquirindo máis importancia ao unirse os ferroviarios. O momento máis forte foi entre o 13 e 18 de agosto en que as cidades estiveron bastante afectadas.

  Neste ano 1917 naceu na cidade da Coruña "El Ideal Gallego", de ideoloxía católica e con simpatías agraristas. Foi o seu primeiro director Alfredo García Ramos.

  En Ordes quedaban lonxe estes problemas (excepto o da inflación que se sufría como todo o país) así que a xente entretíñase coa vida social que incluía algunha voda de postín, enterros e sucesos varios como algún chamativo roubo.

  A voda máis comentada do ano foi a do médico de Trazo, Francisco Liñares Iglesias (da poderosa familia Liñares) coa moza do Mesón do Vento Concepción Ramos Insua, irmá do adiñeirado propietario da pousada, Antonio Ramos Insua, e de Celsa (que sería ata a súa morte en 1977 a muller máis rica do Mesón). A cerimonia tivo lugar na igrexa de San Pedro de Ardemil e foi oficiada por D. Pascual Couce Pico. As mellores familias de Ordes (Liñares, Concheiro, Astray, Castro, Amigo, Iglesias, Stolle...) asistiron ao convite, incluído o presidente da Deputación Saturnino Aller.

  En marzo morreu o acaudalado propietario Manuel Álvarez Valdés, en xuño o xuíz Jaime Iglesias Rapela dunha adiñeirada e ben relacionada familia (era cuñado dos Amigo, Castro, Concheiro e Liñares) e en setembro o gran enterro foi o do procurador, antigo recadador de contribucións e presidente do comité do Partido Conservador no distrito, Policarpo Rivas Godoy, pai de Luis Rivas (médico de Cerceda casado con Teresa Liñares), de Ricardo Rivas (secretario de Cerceda e tamén recadador) e sogro de Ricardo Amor del Río, do avogado José Iglesias Álvarez (que morrería ao ano seguinte) e de Manuel Astray Mato.Tamén morreu en Ordes Efigenia Cárdelo Vilarelle, viúva do médico Marcial Carrero e nai de María, Pepita e Consuelo, coñecidas como as Marcialas.

  O roubo foi no serradoiro que posuía en Ordes Celestino Amigo. En novembro foi asaltado e roubaron ferramentas por valor de 105,25 pesetas. O sospeitoso principal foi José María García Vázquez pero sería absolto.