1923: Primo protagonista

  Os Estados Unidos seguían vivindo "os felices 20" e California era o eldorado cinematográfico: en 1923 naceu a Walt Disney Company e nos arredores de Los Ángeles colocábase o famoso letreiro "Hollywoodland" (en 1949 quitaríanlle o "land" final).

  Pero en Alemaña non había tanta felicidade. En xaneiro os aliados vencedores da 1ªGM, ao ver que non cumpría coas entregas de carbón acordadas, decidiron que tropas francesas e belgas ocupasen o distrito alemán do Ruhr. A economía do país estaba esnaquizada cunha inflación desbocada (en febreiro un dólar valía 47.500 marcos, en agosto 10 millóns!). Foi o caldo de cultivo adecuado para os extremismos: fundouse a Internacional das Mocidades Socialistas en Hamburgo e medrou o partido nazi (NSDAP) aínda que fracasou o Putsch de Múnic en novembro. Hitler resultou ferido, detido e condenado a prisión pero só foi unha parada no seu camiño.

  En Rusia, mentres tanto, Lenin tivo que abandonar o poder por culpa dunha enfermidade da que morrería en 1924. Stalin xa afiaba as súas poutas.

  Oriente Medio viviu unha transformación: o Tratado de Lausanne recompuxo as fronteiras da República de Turquía logo da disolución do Imperio Otomán. En setembro os británicos comezaron oficialmente o seu mandato en Palestina (aínda que xa levaban alí 4 anos) mentres os franceses facían o mesmo en Siria. Sorprendentemente sería unha época relativamente tranquila na rexión.

  En España, en abril, vivíronse as últimas eleccións dos anos 20, porque en setembro Miguel Primo de Rivera, Capitán Xeneral de Cataluña, deu un golpe de estado que atopou o apoio do rei Alfonso XIII. A pertinaz crise que padecía o país (desmoralización pola guerra de Marrocos, descontento do exército polo desastre de Annual, auxe dos nacionalismos periféricos e desorde pública ocasionada por organizacións proletarias) provocaron o golpe que foi recibido sen apenas resistencia, entre a indiferenza duns e a esperanza doutros.

  Para Ordes, 1923 foi un gran ano. O deputado Alfonso Senra fixo das súas e logrou unha choiva de miles de pesetas (150.000) que se traduciron en varias obras, a máis vistosa o empedrado da "Calle Real" realizado por obreiros portugueses baixo o mando do enxeñeiro Sr. Zarza e que duraría ata 1979 (cando se retirou en perfecto estado), pero non a única porque tamén se fixeron obras nas estradas a Carballo, Trazo e Ponte Carreira. Restaurouse ademais o teito da Igrexa de Santa María e cambiouse a muralla de entrada grazas a 4.000 pesetas de subvención adicional.
  A corporación municipal, agradecida, declarou a Alfonso Senra "Fillo adoptivo" de Ordes e deu o seu nome á "Calle Real" (tamén homenaxeou ao recén falecido cacique chamando "Calle Saturnino Aller" á actual Rúa do Recreo). E na Rúa dos Lagartos José Mariño abriu un almacén de patacas belgas para remediar a crise de tal tubérculo na nosa comarca.

  No campo continuou habendo moita axitación. Rexistráronse numerosos incidentes (ata unha bomba que foi lanzada ao tellado do consistorio de Mesía) que acabaron ese ano coa detención do cura de Papucín, un significado agrarista.

  Pero a gran noticia do ano foi a morte do cacique local Saturnino Aller que causou conmoción aínda que era previsible porque levaba tempo loitando coa enfermidade. Cando aínda non estaba claro quen sería o seu sucesor, a irrupción da ditadura supuxo outra conmoción e o cambio das regras de xogo político. 
  Tamén morreron ese ano José Castro Bao, cuñado de Juan Liñares, (enterro ao que asistiu o propio Alfonso Senra), o avogado santiagués José García Barros e o comerciante de Xavestre e ex-alcalde de Trazo Ramón Mosquera Iglesias.
  Doutra banda chegaron novos empregados públicos: Augusto Abella como secretario do xulgado, Donato Revilla Martín como xefe do posto da Garda Civil, e Jaime Concheiro Iglesias como auxiliar de Correos.

  De propina aí tedes a corporación e os maiores contribuíntes en febreiro dese ano.