A mediados do século XX había na vila de
Ordes un bo número de panadeiros, algúns dos cales estaban emparentados entre
si, por exemplo os de Luis en Alfonso Senra, Che na Fonte Estrei e Rosaria no Paraíso que eran familiares
e procedían de Herves (Carral). No Recreo estaban o Ramecho e Conde. En Alfonso Senra Antón do Túnel, a panadería dos Fleira (onde
hoxe é o comezo da Rúa República Argentina) e na outra man a de Gaudeoso o Loreta, (na rúa que vai aos
parques -literalmente, porque foi derrubada para anchear a rúa cando se
edificou a Casa do Concello-). Quedaban os Fuentes,
tamén emparentados, pois ambos os dous, José e Victoriano, eran irmáns e procedentes
de Menlle a escasos 150 metros
da igrexa de Leira.
José
Fuentes Brandariz casou con Juana
Noya Candal (1879-1965), tamén de Leira, da Casa de Amor (da máquina de
mallar) de Codeseda. Establecéronse en Ordes e a súa panadería estaba no que
hoxe é o comercio de roupa de Amalia de
Pazos. Alí naceron os seus 7 fillos: Mercedes, María, José, Pura, Manuel,
Antonio e José María Fuentes Noya.
O matrimonio separouse e José, acompañado da
súa filla Pura, marchou para Santiago onde montou outra panadería. Juana, agora
alcumada Juana
do Forno, quedou cos outros fillos en Ordes.
Juan
de Babila: "Acórdome perfectamente de Juana do Forno. Vivía nun caseto
detrás da casa do médico don Fernando (Concheiro García). O portal era a medias
entre el e os de Calvo. Había un lavadoiro, que tamén debía ser común, e tres
nogais. Os rapaces ían moitas veces
buscar noces por diante do caseto e Juana enfadábase moito con eles".
|
Pero todos, agás José, acabaron por marchar
de Ordes: José María, o máis novo,
morreu na Guerra Civil na batalla de Brunete e Antonio tamén morreu moi novo na Coruña. Mercedes marchou a Madrid, María
a Buenos Aires, Pura xa estaba en
Santiago e Manuel o Bolichero (1913-2002),
alcumado así porque tiña unha fábrica de gasosa ("boliches") na Rúa
dos Lagartos, rematou por establecerse en Curtis
e foi quen acolleu á súa nai Juana nos últimos anos, por iso os dous están
soterrados alí.
José
Fuentes Noya Pepe de Juana (1910-1983)
vivía diante do médico Antonio Concheiro, pero este comproulle o terreo e
despois estableceuse no que agora é a Rúa Nova. Alí el mesmo edificou a 1ª casa
da rúa porque, despois de que a Fiscalía lles pechara o forno familiar,
dedicouse a construción. De feito el tamén foi quen comezou o que actualmente é
o barrio do Piñeiro asociándose con Modesto
Fernández Vázquez (1916-1989), o creador da "Funeraria la Milagrosa" -hoxe "San Isidro"-. Compraron os terreos á familia de Xan
Ferreiro e logo Modesto facía a carpintería e el o traballo de albanel -coa
axuda dos seus fillos-. Así construíu as tres primeiras casa do barrio máis
próximas á vila.
Logo, aproveitando que a súa muller Estrella Garaboa Méndez (1915-2002),
unha moza procedente da Calle de Poulo, aprendera o oficio de panadeira,
precisamente co seu sogro en Santiago, volveu ao negocio familiar e montaron a panadería
na casa da Rúa Nova. O matrimonio tivo 5 fillos: María de la Cruz, Francisco, Carmen,
Isabel e José María Fuentes Garaboa.
O menor, José Mª, foi o único que quedou na
vila. Carmiña estableceuse en Bilbao e os outros tres marcharon para Venezuela,
aínda que a maior, Maruja e o seu marido, Toniño de Faya, retornaron a Ordes.
FONTE (nunca mellor dito): Isabel Fuentes
Victoriano
Fuentes Brandariz, máis coñecido como Vitorio, foi aprender o oficio lonxe. En 1919
traballaba nunha panadería en Présaras (Curtis). Despois dalgún atranco coa
lei, estableceuse na Rúa dos Lagartos onde montou a súa propia panadería.
Volveu ter novas leas nos duros anos de posguerra (multárono con 4.000! pesetas
da época por ocultación e transporte clandestino de trigo).
Casou con Jesusa Villaverde Franqueira (1897-1992) coa que tivo 3 fillos:
Francisco, Manuel e José Fuentes Villaverde.
Francisco
(1919-1997) tamén montou unha panadería na Rúa República Argentina (a que hoxe
é a "Panadería Milagros"). Casou con Isabel Garea Gestal. Os últimos
anos de vida tivo trastornos mentais ata o punto de atacar gravemente á súa
muller. O seu único fillo, Mario, tivo unha droguería en Alfonso Senra fronte ao "Nogallás".
Manuel
(1932-2019), a quen tamén lle chamaban Vitorio ou Manolo de Vitorio, foi o que continuou na casa
paterna. Casou con Flora Rey Figueira, unha moza das Casillas (filla de Manuel
Rey e Modesta Figueira). O seu fillo Manuel continúa a tradición panadeira.
José
(1939-2013) instalouse na parroquia de Queixas (Cerceda) e casou con Mª del
Carmen Queijas Martínez.
Muchísimas gracias Juan!!! Hoy me has proporcionado un montón de información muy valioso....es muy importante la historia nuestros Ancestros. Muchas cosas las sabía pero otras no. Me encanta!!! Gracias Gracias Gracias 💫💫💫
ResponderEliminarDe nada. Alégrome de que che guste.
EliminarMoitas grazas Xan. Es moi grande, estás facendo un gran traballo. bicos a milleiros 😙
ResponderEliminar