Cancro en Ordes

  O Sergas realizou un complexo estudo sobre o cancro utilizando datos que van desde 1980 ata 2015. Centrouse nos 13 tipos de cancro máis comúns (que supuxeron o 70 % das mortes en 2014).

  Respecto á evolución da mortalidade constataron que descendeu nalgúns casos (os cancros de esófago e estómago en homes e mulleres; os de larinxe, pulmón e próstata en homes; e os de fígado, mama e colo do útero en mulleres). Subiu en cambio nos cancros de páncreas en homes e mulleres e de colon en homes. No caso do cancro de pulmón, a mortalidade mostra un comportamento contraposto entre homes e mulleres con respecto á tendencia, sendo decrecente no caso dos homes e crecente no caso das mulleres.

  O principal factor de risco é a idade. A maior idade, maior probabilidade de sufrir un cancro. Galicia é, por tanto, unha comunidade con maior incidencia que outras menos envellecidas.

  O sexo ten unha relativa importancia. En xeral os homes sempre teñen un risco algo máis alto salvo escasas excepcións. Un caso particular é o cancro de pulmón (un dos catro tumores maioritarios xunto aos de colon, mama e próstata) onde a mortalidade foi moi superior no caso dos homes, pero cunha tendencia á alza nas mulleres: mentres a idades avanzadas a mortalidade é maior en homes -de 70 a 74 anos recóllese unha defunción por cada 25 homes e por cada 126 mulleres-, de 30 a 34 a situación é a contraria, sendo a mortalidade en mulleres dunha por cada 9.377, fronte aos 11.401 homes.

  Para ver se hai influencia territorial na mortalidade, os investigadores dividen as mortes entre o número de habitantes dun concello (o que se chama RME bruta). Dado que os concellos máis envellecidos teñen cifras máis altas, suavízanse os resultados tendo en cuenta a idade media (a RME suavizada).

  Así puideron realizar mapas onde comparan a media galega (1) coa dos distintos territorios. En xeral non hai grandes diferenzas, excepto en dous dos cancros maioritarios (mamá e pulmón) onde as zonas costeiras de Coruña e Pontevedra sofren unha alta incidencia, mentres nas zonas de interior é escasa.

SITUACIÓN EN ORDES

  En 2005 estalou a alarma entre os veciños de Ordes. Catorce mortes por cancro no barrio do Recreo entre 2001 e 2004 desataron unha especie de paranoia (en parte alentada por algún partido político) e buscábase unha razón para este elevado número. Sempre no aire estaban Sogama e a central térmica de Meirama.

  Un estudo realizado polo catedrático da USC Juan Jesús Gestal, en colaboración cos doutores Adolfo Figueiras e Jacobo Laya, concluíu que as defuncións por cancro eran menores en Ordes que na media de Galicia (21,8 % fronte a 25,5 %) e que as mortes no Recreo eran un "clúster aleatorio" (traducido a linguaxe ordinaria, unha triste coincidencia).

  A presentación pública do estudo en xaneiro de 2005 suscitou desconfianza e malestar (novamente co apoio da oposición política). Os veciños pediron un novo estudo que foi autorizado en marzo.

  Anos despois este macroestudio do Sergas demostra que o concello de Ordes é un lugar que está nos promedios galegos, igual ca comarca, como podemos ver na seguinte táboa (RME suavizada).

  A continuación un mapa dos catro principais tipos de cancro. Neste caso os resultados son os da RME bruta porque senón terían unha ou dúas cores de máximo.