Malos tempos para Aller

  Un dos feitos máis sorprendentes en 1905 foi o triunfo electoral de Saturnino Aller no distrito de Ordes. Foi tal o impacto causado que excedeu as fronteiras galegas e chegou á prensa de Madrid.

  Lembremos que o candidato que o goberno quería triunfador en Ordes era o ancián (78 anos) Joaquín Peña Failde. Aller, o cacique local, o home que debía logralo, rompeu as normas e quedouse para si cos votos, argumentando que os electores da comarca non confiaban no candidato oficialista pola súa elevada idade.

  Por que o fixo? probablemente por ambición persoal. Indubidablemente sabía que iso lle aparellaría poderosísimos inimigos pero quizá contaba coa súa habilidade para dividilos e aplacalos ou confiaba na forza que tiña no distrito.

  Se iso era o que pensaba, estaba errado. 

  Os seus partidarios enchían os concellos locais. As eleccións do 12 de novembro non fixeron máis que ratificalo. Pero a principios de 1906 foron suspendidos os resultados e pasouse a nomear corporacións interinas onde foron marxinados os alleristas. Houbo rumores de que o presidente do goberno, Segismundo Moret, lle ofrecera a renuncia á acta de deputado para evitalo. Non sabemos se son certos pero en todo caso iso non sucedeu.

  Así que as eleccións municipais tiveron lugar en xullo de 1906 e non houbo sorpresas: os inimigos de Saturnino Aller saíron triunfantes.

  Aínda quedaba aprobar os resultados nunha Deputación dominada polos liberais. Moitos non estaban de acordo porque era regalar o distrito ao partido inimigo pero a presión do extraño matrimonio entre gassetistas* (liberais) e figueroistas (conservadores) foi intensa, así que as corporacións resultaron confirmadas nunha reunión da Comisión provincial en agosto de 1906.

  Explicouno con impresionante exactitude o xornal conservador da Coruña "El Noroeste": 

  Ayer le pusieron el inri al bueno de don Saturnino, el más sagaz de los políticos de la provincia, que un tiempo fue omnipotente en el distrito de Órdenes, pero que, últimamente, por haber perdido los estribos dio una costalada que le dejará maltrecho y de la que tardará en reponerse.

* Nos dous partidos dinásticos (os que sustentaban o réxime) -especialmente no Partido Liberal- había varias familias políticas que tanto colaboraban como disputaban entre si.

  O exemplo máis notorio é o clan de Eugenio Montero Ríos que extendía a súa influencia por toda Galicia pero que na provincia da Coruña só dominaba 4 dos 14 distritos (Muros, Ortigueira, Corcubión e Ferrol). A outra familia política liberal que gobernaba a maioría dos distritos coruñeses era a comandada por Rafael Gasset. Ordes era un punto de litixio pero houbera un pacto entre as dúas familias (Corcubión para os monteristas e Ordes para os gassetistas).

  A familia máis notable dos conservadores era a comandada por Juan de Armada, o Marqués de Figueroa que tiña o seu centro no distrito de Pontedeume.