Feiras antigas

  As feiras naceron en Galicia, como en todas partes, pola necesidade que tiñan os campesiños de dar saída aos seus produtos e mercar outros dos que eles non dispoñían. A renovación técnica da agricultura e a importancia do movemento exportador de gando vacún que afectou a Galicia fixo que, no século XIX e primeiro terzo do XX, as feiras e mercados alcanzasen un gran protagonismo na vida económica da rexión (aínda que gran parte da renovación tecnolóxica tivo que ver coas ferraxerías de vilas e cidades).

  A importancia das feiras fai que aumente o número de intermediarios, os tratantes coas súas estacas e blusóns negros. Os campesiños sempre estaban en desventaxa fronte a eles, os irregulares impostos, o descoñocemento de prezos e a confusión entre os distintos sistemas de medida.

  Con todo iso as feiras eran a mellor forma de conseguir algunhas moedas vendendo os excedentes agrarios. E non só iso, tamén tiñan un importante compoñente lúdico e festivo.

  Estas reunións rompían a monotonía do duro traballo diario e daban lugar a contactos sociais fóra do ordinario: desde visitar ao médico ou avogado (se a feira era nunha vila) a coñecer xente doutras parroquias e concellos. A festa era tanto maior canto máis importante fose a feira e máis xente atraese. Os galanteos e bailes daban lugar a unha gran cantidade de noivados e vodas, a pesar das prevencións do refraneiro que dicía: "Non busques muller na feira, nin menos na romaría".

  Este aspecto festivo tamén deu lugar a excesos. O abuso de alcol e as pelexas a navalla ou garrote por discusións case sempre monetarias eran habituais. A finais do século XVIII quíxose limitar o número de feiras polo suposto perxuízo que producían á agricultura por fomentar o seu abandono. Igualmente se quixo suprimir as que se celebraban en domingo por ir contra os valores cristiáns. Pero non se chegou nunca a nada.

  A comarca de Ordes non difería do resto de Galicia. A dispersión poboacional e os malos camiños explican o alto número de feiras. No ano 1900 (contando o Val do Dubra, entón chamado "Ayuntamiento de Buján") celebrábanse feiras en 16 lugares. Como en catro destes lugares eran dúas mensuais, había en total 20 feiras nun mes.

  Algunhas delas eran máis locais e outras, como a feira da Garabanxa ou a da Adina no Mesón do Vento, eran visitadas por xente de moi lonxe. Distinguíanse en que no interior (na montaña, como se nos chamaba entón) había unha maior produción de trigo e centeo e non tanta de millo como na costa e, ademais de vacas, porcos e cabalgaduras, tamén había ovellas e cabras e, por suposto, hortalizas, ovos, mel, manteiga ...

Para rematar unha anécdota que me contou o meu pai.  Nos anos 50 aínda non había patacas de semente. Cada campesiño reservaba algunhas para plantar pero as colleitas eran malas empregando as propias patacas. Empezáronse a poñer de moda as patacas de Trazo, así que moita xente ía á feira de San Luca en Benza a comprar patacas porque con elas lográbanse mellores colleitas. A demanda foi tan grande que os tracenses non daban abasto, pero sempre había patacas. Como era posible? Un campesiño de Ordes perdeu unha pequena navalla e un día atopouna nun saco de patacas que comprou na San Luca ... Estaba recomprando por un prezo maior as súas propias patacas!!!